Yeni başlayan inşaat hız keserken; inşaat malzemesi sanayisi ihracatla  büyümesini sürdürüyor

Türkiye İMSAD yapı sektörü ve ekonomi çevreleri tarafından dikkatle izlenen Aylık Sektör Raporu’nun ağustos ayı sonuçlarını açıkladı. Raporda; yüksek mevsimselliğe rağmen yeni alınan işlerde başlayan gerilemeden dolayı, sonbahardan itibaren erken bir yavaşlama olasılığına dikkat çekildi. Rapora göre, inşaat malzemeleri sanayi üretimi 2022 yılı haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre değişmezken, yılın ilk altı aylık döneminde ise geçen yılın ilk altı ayına göre yüzde 2,9 arttı.

İnşaat malzemesi sektörünün çatı kuruluşu Türkiye İMSAD tarafından hazırlanan Aylık Sektör Raporu’nun ağustos ayı sonuçları açıklandı. İnşaat sektörünün 2022 yılı ikinci çeyreğinde yüzde 10,9 daraldığına dikkat çekilen raporda inşaat sektörü ile ekonomik büyüme arasındaki ayrışmanın arttığı vurgulandı. Raporda şu tespitler yer aldı:

“Diğer iktisadi faaliyetlerdeki büyümeye karşın inşaat sektörü ikinci çeyrekte de küçülerek geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,9 daraldı. Yılın ilk çeyreğinde yüzde 7,2 olan daralma, yüzde 7,7 olarak güncellendi. Böylece inşaat sektöründe 2021 yılının üçüncü çeyreğinden başlayarak son dört çeyreğinde küçülme kaydedildi.

İnşaat sektörü ile ekonomik büyüme arasında ayrışma arttı 

İnşaat sektörünün kendi iç dinamiklerindeki sıkıntılar devam ederken ekonomik büyüme ile arasındaki ayrışma, yılın ikinci çeyrek döneminde de sürdü. Bu dönemde ekonomide yüzde 7,6 büyüme yaşanırken inşaat sektörü yüzde 10,9 küçülme kaydetti. İlk çeyrekte ekonomi yüzde 7,5 büyürken inşaat sektörü güncellenen veri ile yüzde 7,7 daraldı. 2020 yılından itibaren inşaat ve konut sektörüne verilen desteklere rağmen sektörde kalıcı bir büyüme süreci oluşmadı.

İnşaat Sektörü Güven Endeksi ağustos ayında geriledi         

İnşaat Sektörü Güven Endeksi’nde sınırlı ve kademeli yükseliş, ağustos ayında yön değiştirerek 0,5 puan geriledi.

Mevsimsellik, mevcut işlerin seyri ve alınan yeni siparişlerin miktarı gibi sektörün iç dinamiklerinin yanı sıra farklı birçok unsurdan etkilenen Güven Endeksi’ni bu dönemde, finansmana erişimdeki zorluklar da sınırlamaya başladı.

Mevcut inşaat işleri azaldı         

İnşaat sektöründe mevsimsellik ile artış eğilimine giren mevcut işler seviyesinde beş ay aralıksız süren büyüme trendi, ağustos ayında bir önceki aya göre 1,7 puanlık kayıpla sona erdi. Bu dönemde mevsimsellik hemen hemen tüm bölgelerde olumlu etkisini göstermekle beraber tamamlanan işler yerine başlayan yeni inşaatlar, ağustos ayındaki düşüşü engellemek için yeterli olmadı.

Haziran ve temmuz aylarında sınırlı artışlar gösteren yeni iş siparişleri, ağustos ayında bir önceki aya göre 0,1 puan azaldı. Alınan siparişler, yılın başlangıç seviyesinin oldukça üzerinde bulunmakla birlikte yüksek mevsimselliğe rağmen yeni alınan işlerde gerileme erken başladı. Bu erken gerileme, yeni inşaat başlangıçları için olumsuz işaret olarak değerlendirilirken, yılın geri kalanında alınacak yeni iş siparişlerine bağlı olarak, inşaat işlerinde sonbahardan itibaren erken bir yavaşlama olasılığını arttırıyor.

Alınan yapı ruhsatları alan olarak azaldı   

Yılın ikinci çeyrek döneminde alınan yapı ruhsatlarında da gerileme sürdü. Mevcut ekonomik koşullar altında yeni inşaat işleri iştahı zayıf kalırken alınan yapı ruhsatları alan olarak geçen yılın aynı dönemlerine göre yüzde 7,8’lik kayıpla 29,33 milyon metrekareye düştü. Bu dönemde alınan yapı ruhsatlarında daire sayısı yüzde 15,3 azalarak 133 bin 424 adet olarak gerçekleşti. Konut ruhsatlarında ise yüksek oranda gerileme kaydedildi.

Alınan yapı izinleri alan olarak yüzde 20,1 arttı    

Alınan yapı izinleri yılın ikinci çeyrek döneminde yüzde 20,1 artış kaydetti. Böylece iki çeyrek üst üste daralan yapı izinleri yeniden yükselişe geçerek ikinci çeyrekte 29,19 milyon metrekareye ulaştı. Alınan yapı izinleri daire sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22,5 artışla 148 bin 207 olarak gerçekleşti. Biten işlere bağlı olarak arzlar yükselirken yeni konut arzında ikinci çeyrekte hareketlenme yaşandı.

İnşaat malzemeleri sanayi üretimi 2022 Haziran ayında değişmedi   

İnşaat malzemeleri sanayi üretimi 2022 yılı ilk çeyrekte yüzde 4,4 arttı. İkinci çeyreğin ilk ayı olan nisanda yüzde 2,8, mayıs ayında ise yüzde 3,5 büyüme kaydeden inşaat malzemeleri sanayi üretimi, haziran ayında değişim göstermeyerek ivmesini kaybetti. Böylece yılın ilk altı aylık döneminde üretim artışı geçen yılın ilk altı ayına göre yüzde 2,9 büyüdü. İnşaat malzemelerine yönelik iç talep haziran ayında zayıflarken dış talepte de yavaşlama belirginleşmeye başladı.

Yeni yılda bazı alt sektörlerde üretim artışları olurken, bazılarında ise gerilemeler yaşandı. Yılın ilk altı ayında 12 alt sektörde üretim geçen yıla göre artarken, 10 alt sektörde üretim geriledi.

2022 yılının ilk altı ayında en yüksek üretim artışı yüzde 32,6 ile seramik kaplama malzemeleri, yüzde 23,1 ile birleştirilmiş parke ve yer döşemeleri, yüzde 21,4 ile plastik inşaat malzemeleri ve yüzde 20,9 ile seramik sağlık gereçlerinde gerçekleşti. Düz cam ve yalıtım camı üretimi yüzde 16,6, demir çelikten çubuk ve profiller üretimi yüzde 14,2 yükseldi. Buna karşın yılın ilk altı aylık döneminde tuğla ve kiremit üretiminde yüzde 17,5, demir çelik radyatörler üretiminde yüzde 13,6, çimento ve betondan eşyalar üretiminde ise yüzde 5,9 gerileme yaşandı.”