Yabancıya satışta artık yeni bir dönem açılmalı ve satış tekrar 1 milyon dolar sınırına getirilmeli

Konut satışları 2022 yılında bir önceki yıla çok yakın bir değerde 1 milyon 485 bin 622 olarak gerçekleşti. 2022 yılında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4,54 oldu. Verileri değerlendiren EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, Türkiye’de konut satışının %4,5’dan fazlasını yabancıların gerçekleştirdiğini, bu rakamın artık çok yüksek olduğunu ve yabancıya satışta tekrar 1 milyon dolar sınırına çekilmesinin gerektiğini belirtti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 yılı konut satış rakamlarını açıkladı. 2022 yılında yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 24 bin 953 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul’u sırasıyla 21 bin 860 konut satışı ile Antalya, 4 bin 316 konut satışı ile Mersin izledi. En çok satış Rusya vatandaşlarına yapıldı. Yazıcı İstanbul’ da bazı semtlerde artık yabancı nüfusunun dominant olduğunun görüldüğünün altını çizdi.

EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, 2018 yılında yabancıların Türk Vatandaşlığı alabilmeleri için Türkiye’de 1 milyon dolarlık gayrimenkul yatırımı yapmalarının gerekliği olduğunun altını çizerek, “Bu rakam Eylül 2018 tarihinde düşürüldü ve 250 bin dolara indirildi. Bu tarihten sonra alımlarda vatandaşlık alanlar 3 yıl mülkü ellerinde tuttukları sürece tüm ailelerine Türk Vatandaşlığı edinebilir oldular. Haliyle Türkiye’de yabancı bireysel yatırımcının adedi hızla arttı, ağırlıklı körfez ülkelerinden gelenler oldu. 2018 Eylül’e kadar ayda 2 bin 300 adet yabancıya satış yapılırken bu tarihten sonra 2019 yılda ortalama 3 bin 800, 2020’de ortalama 3 bin 400 ve 2021’de ise ayda ortalama 4 bin 900 adet satış yapılmaya başlandı. 2022’de aylık satış rakamları daha da yükseldi ve ayda 5-6 binin üzerinde yabancı alımları ile karşılaştık. 2022 haziran ayında ise mevzuatta güzel bir değişiklik yapıldı ve 250 bine düşen mülk alımı şartı 400 bin dolara yükseltildi.  Son açıklanan rakamlarla yükselen bu rakam neticesinde satışın ayda sadece %8 gerilediğini tespit edebiliyoruz.  Artan 150 bin dolarlık fark satışlarda sadece %8 gerileme sağlayabildi.” dedi.

Rusya-Ukrayna savaşından sonra özellikle Rus ve Ukrayna vatandaşlarının Türkiye‘de mülk aldığına da dikkat çeken Yazıcı,  “Körfez ülkelerinin payı ise hemen hemen hiç değişmiyor ve toplam satışın  %30’a yakınını onlar gerçekleştiriyor. Öte yandan yabancıya konut satışının toplam satış içindeki payını da irdelemek gerekli. 2018 senesinde toplam satış içindeki payı %2.88 olan yabancı satışının artık %5’e yaklaştığını görüyoruz. Bu açıdan bakıldığında yılda 67 bin adet yabancı satışı var ve bu rakamın artış hızının artık azalması gerekli. Bir ülkenin toplam satışının %5’e yakınını yabancılar gerçekleştirmemeli. Üstelik bu yabancıların ciddi bir kısmının vatandaşlık aldığı düşünülürse rakam büyüdükçe kümülatif tehlike artıyor gibi duruyor. Körfez bölgelerinden gelen aileler ortalama 5 kişiler. Bir mülkle herkese vatandaşlık veriyoruz,  bu hesapla 400 bin dolara mülk alan 5 nüfuslu bir aileye kişi başı ortalama 80 bin dolara Türk Vatandaşlığı verir durumdayız. Yabancıların gelmesi güzel bir şeydi ama artık sayıları çok arttı ve bu konunun tekrar günün şartlarına göre değerlendirilmesi gerekli dedi.

67 bin satışın da %30’u vatandaşlık için yapıldığını düşünürsek bu 20 bin konut eder. Her konutun ortalama 400 bin dolardan satış olduğunu hesaplarsak 8 milyar dolarlık bir rakam söz konusu.  Bu rakamın  %30’unun komisyonculara gittiği için sadece kalan 5,5 milyar dolar gayrimenkul sektörüne yatırım olarak girebiliyor.

Ayrıca Yabancı alımlarının piyasa fiyatlarını yükseltiyor, özellikle piyasa fiyatına ilave edilen  komisyon bedeli ile fiyatların daha da yukarı çekildiğini sonra da bu rakamların çevre mülklere emsal yapıldığı görülüyor. Bu alımlar iç piyasa fiyatlarını çok yukarıya çekiyor. Giren döviz aslında bu açından bakıldığında %30-40 ‘ı bu şekilde eriyor diye öngörebiliriz. Aslında ülkeye giren para düşünüldüğü gibi de değil artık. Türkiye gibi büyük bir ülke için bu rakam vatandaşlığı vermek kadar önemli olmamalıdır. Bu hesaplardan yola çıkarak artık yabancıya satışta tekrar 1 milyon dolar sınırının getirilmesi gerektiğini düşünüyorum. En azından gerçekten gelmek isteyen ve parası olanlar gelir ve yine toplam rakama az kişi ile toplanır ama nüfus içinde ki sayıları bu kadar artmaz.  Ayrıca yabancılara yapılan satışlar nedeni ile gayrimenkul ve kira fiyatlarının olması gerekenin üstünde ivmelendiğini görüyoruz, bu sonuç asla gözardı edilmemeli .” şeklinde konuştu.