Uzmanından depreme karşı yapısal olmayan risklerin azaltılması için öneriler

Olası bir deprem sırasında ev, okul, alışveriş merkezi, iş yeri veya herhangi bir sağlık kurumunun içinde bulunabiliriz. Bulunduğumuz yer neresi olursa olsun, bulunduğumuz yapı depreme ne kadar dayanıklı olursa olsun, kaçınılmaz olan gerçek; yapısal olmayan elemanlardan kaynaklanabilecek risklerle karşılaşabileceğimizdir. İstanbul Rumeli Üniversitesi Mimarlık Bölümü Öğr. Üyesi Doç. Dr. Gül Yücel deprem esnasında binalarda oluşabilecek yapısal olmayan riskler ve buna karşı alınacak önlemler hakkında bilgi verdi.

Geçmiş depremlerden edinilen tecrübeler, pencere camlarının kırılması, dış cephe kaplamalarının düşmesi, ağır donanımlar ve parapetlerin devrilmesi, bina içinde asma tavan ve asılı aydınlatma elemanlarının düşmesi, kitaplık, dolap ve rafların devrilmesi, bölme duvarlarının yıkılması, duvara monte edilmiş birtakım nesnelerin düşmesi gibi risklerin dikkate alınması gerektiğini göstermektedir diyen Yücel depremin binalarda yapısal olmayan bileşenlerde dört farklı biçimde hasara yol açtığını söyledi. Doç. Dr. Gül Yücel oluşabilecek hasarları ise şöyle sıraladı: ’Deprem sarsıntısına bağlı olarak bulunduğu yerde devrilebilir, sallanabilir veya kayabilir. Alçak nesneler deprem sarsıntısında kayabilir, üçüncü boyutu görece az olan ince nesneler ise devrilme riski taşır. Bina taşıyıcı sistemindeki deformasyon yüzünden yapısal olmayan bileşenlerde hasar oluşabilir. Bölme veya camlar kırılabilir. Farklı strüktürler boyunca yer alan yapısal bileşenlerde de hasar gelişebilir.’’

Yapısal olmayan tehlikelerin azaltılması için bu önlemeler alınmalı

Deprem sırasında binalardan güvenli tahliye için kaçış yollarının güvenli olması önceliklidir diyen İstanbul Rumeli Üniversitesi Mimarlık Bölümü Öğr. Üyesi Doç. Dr. Gül Yücel alınabilecek diğer önlemler hakkında şu bilgileri verdi:’’ Koridor, hol, merdiven sahanlıkları, merdiven, binadan çıkış holünü kapatma potansiyeli olan asılı aydınlatma, kaplama, devrilebilir mobilyalardan kaçınmak gereklidir. Yüksek dolapların bulunduğu konumda yere ve duvara sabitlenmesidir. Uzun, dar raf/dolaplarda devrilme, kayma ve raflardaki nesnelerin düşme riskine karşı sabitlenmesi gereklidir. Çift taraflı yerleştirilmiş dolaplar birbirlerine bağlanmalı ve yere sabitlenmelidir. Duvara yaslı yüksek dolaplar duvara ve zemine sabitlenmelidir. Raflarda ise raf önü paneli ile veya malzemeleri elastik malzeme ile bağlayarak yerinden kaymasını önlemek gereklidir. Yüksek dolap kapaklarının sarsıntı sırasında açılmasını önleyici tedbir alınmalıdır. Özellikle konutlarda yatak yakınlarında deprem sırasında devrilme, düşme riski olan unsurlardan kaçınmak ve önlem almak gereklidir. Mutfakta kırılabilir eşyalar üst dolap ve raflarda bulundurulmamalı, raf önlerinde ve dolap kapaklarında önlem alınmalıdır. Hareket edebilecek sandalye masa gibi mobilyaların da deprem sırasında kaymalarını önleyecek biçimde ayaklarında önlem almak gerekir. Mobilyalarda sabitleme sistemlerinin tasarım sürecine dâhil edilerek üretimi ise kullanıcı açısından kolaylık sağlayacaktır.’’