Slash Architects’ten Erbil’e geniş ölçekli mimari müdahale: Ganjan New Town

Ulusal ve uluslararası ölçekte mimari ve iç mimari projelere imza atan Slash Architects’in Erbil’de tasarladığı karma kullanımlı Ganjan New Town projesi, şehrin savaş sonrası yeniden yapılaşan kimliğini geniş sosyal-kültürel alanlar, rekreasyon bölgeleri, park ve pazar alanlarıyla bir araya getiriyor.

Mimar Şule Ertürk Gaucher ve Mimar İpek Baycan öncülüğündeki Slash Architects, savaşın ardından hızlı yapılaşma yoluna giden Erbil’de, halkın yaşam alışkanlıklarının göz önünde bulundurulduğu ve temelinde kullanıcılarının sosyal ve kültürel her türlü ihtiyaçlarına cevap vermenin amaçlandığı Ganjan New Town projesine imza atıyor.

Savaş sonrası yeniden yapılaşmayla birlikte şehrin çeperlerine kurulmakta olan ve kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecek Ganjan City’nin bir alt parçasını oluşturan Ganjan New Town, arsada konut, ticaret ve sosyal alanları bünyesinde barındırarak mahalle ölçeğinde bir oluşumu temsil ediyor. Erbil şehir merkeziyle bağlantıyı sağlayan geniş otoyolların Ganjan City ile birleştiği kesişimde yer alan Ganjan New Town, Slash Architects için Ganjan City’nin kente bağlandığı bir ara yüz olarak ele alınmış ve bu ara yüzün kente en doğru katkıyı sağlayacak şekilde tasarlanması önemli verilerden birini oluşturmuş. Öneriyi oluştururken, kentsel verilerin analizi ve yorumlanması aşamalarında bilgisayar destekli hesaplama yöntemlerini kullanan Slash Architects, en optimum çözüme en efektif şekilde ulaşmayı hedeflemiş.

380.000 metrekarelik bir inşaatın uygulanacağı ince ve uzun bir arsada konumlanan Ganjan New Town’da, arsanın arka bölgesinde güvenlikli girişlerin sağlandığı konut dokusu oluşturulurken, ön kısımdaki aktif kent bağlantı yolu tarafında ticaret birimleri ve açık hava alışverişi sağlanmış. Bu kurgu sayesinde kapalı bir site tasarlamak yerine, kamusal meydanlar ve iç sokaklar oluşturma fikri mümkün kılınmış. Konut bloklarının konumlandırılmasında, blokların kendi içlerindeki fiziksel verilerin engellenmemesine gayret eden Slash Architects, yoğunlukla baş edebilmek ve ticaret, konut, sosyal merkez stratejilerini doğru kurgulamak adına, arsa ve yoğunluk üzerine yapılan pek çok analiz ve çalışmanın ışığında projede yer alacak konut bloğu sayısını 19’dan 14’e düşürmüş. Olası yoğunluk sorununa alternatif bir çözüm yaratan mimarlar, sorunun kilit noktalarından birini oluşturan ‘teras evler’i projeye dahil etmiş.

Blokların arsaya birbiriyle kesişmeyecek şekilde yerleştirilmesi ve Ganjan City’nin güvenliğini etkilememesi için konut birimlerinin ticari bölümlerden ayrışan girişleri için arsanın arka kısmında bir yol ringi kurgulanmış. Bloklar arsanın arka taraflarına yerleştirilerek kentli tarafından kamusal kullanımlara açık bir alan yaratılmış. Tüm bu analiz ve uyarlamaları yaparken oldukça esnek olabilmelerini ve tasarımlarının verilere adaptasyonunu BIM metodları sayesinde mümkün olabildiğini belirten Slash Architects bu sayede, yüksek yoğunluklu yapılaşmanın gerektirdiği kütlesel katılığı esneten ve incelten bir tasarım ortaya koymuş.

Slash Architects, yüksek yoğunluklu ve karma kullanımlı arsaya yol tarafından yerleşerek baza üstü konut kuleleri mantığını sorgulayarak peyzajla ilişkili ve insan ölçeğinde mekanlar yaratmayı hedeflemiş. Zonlama ve güvenlik kriterlerinin bir diğer tasarım girdisi olarak ele alındığı projede, Erbil’in gereksinim duyduğu sosyal ve rekreatif alan ihtiyacını karşılayan, kent merkezinden bölgeye gelecek insanların motivasyonunu artıracak bir açık alan alışveriş ve sosyal mekanlar bütünü kurgulamak hedeflenmiş. Arsanın orta noktasında, yataydan geçmesi planlanan rekreasyon omurgası ve omurga üstünde yer alan sosyal alanlar, projenin ana stratejisini oluşturmuş. Parklar, çocuk oyun alanları, açık organik pazarların beraberinde kurgulanacak sosyal ve kültürel alanlar ve spor merkezleriyle birlikte arsa boyunca uzanan yeşil bir rekreasyon bandının tasarlanması, açık alan deneyimini ve sürekliliğini tüm arsaya yayarak ticari cephelerin yüzey alanını artırmış.

Zemin geçirimliliğinin ön planda tutulduğu projede, zemin katlar ve yola bakan kısımlarda kurgulanan yapıların üst katları sosyal ve ticari mekanlar olarak planlanmış. Konumu ve işlevleri göz önünde bulundurularak Erbil kentinin yeni sosyal yaşam merkezi olarak tasarlanan mahallede, arsanın ana yol tarafından ulaşılabilirliği, yol tarafına parçalı kütleler yerleştirilerek sağlanmış. Arsanın, Ganjan City bölgesi ile olan mahremiyeti ise, arka tarafa yerleştirilen tek cepheli ticaret bazaları ile kontrol altına alınmış.

Ganjan New Town, Bölgesel Değil Kentsel Ölçekte Değişim Sağlıyor…

Bir mahalle olarak Ganjan New Town, yalnızca konut sahiplerinin değil tüm Erbil halkının yaşam alışkanlıklarına katkı sağlayacak ve kamusal alanı kentliye geri kazandıracak bir yapıda tasarlanmış. Kurgulanan rekreasyon aksı ile arsanın başında yer alan ticaret caddesi arsanın içine bağlanarak dolaşımda süreklilik sağlanmış. Bu müdahaleyle birlikte, arsada bulunan üç ayrı odak kentsel çekim merkezi haline getirilmiş.

Projenin arketipinde yatan yatay evler ve dikey evler stratejisi formların oluşmasına önayak oluşturmuş. Yapıların tektoniği, yumuşak hatları ve sağladığı perspektifler ile insan ölçeğine hitap eden, üst katlara çıktıkça topografya etkisi yaratarak terasların kullanımına olanak sağlayan bir yapılaşma elde edilmeye çalışılmış. Yapıların birbirine yaklaştığı konumlarda kendini gösteren sürekli saçaklar ise Erbil’in fiziksel koşullarına uygun, güneş korunumunu sağlayan elemanlara dönüştürülmüş. İleri modelleme teknikleri ve potansiyelleri ile yaratılan iç sokaklar esnek bir formu beraberinde getirmiş. Kullanıcı dolaşım haritalamaları ışığında tasarlanan projede; dolaşımın sürekliliği, ticari anlamda daha çok yüzeyi ön plana çıkarırken sürprizli ara mekanların oluşmasına imkan sağlamış. Hayli büyük olan bu proje alanındaki en önemli parametrelerden biri de dar arsanın içinde yer alan perspektiflerin birbirini kesmeyecek şekilde yerleştirilmesi olmuş.

Yatay ve dikey konutların birbirileriyle olan ilişkisi ortak çekirdeklerden sağlanırken konut bloklarının taban alanlarının maksimum verimlilikte kurgulanması hedeflenmiş. Erbil’in günümüzdeki kriz dolayısıyla hitap ettiği profil ve alım gücü konut planlamalarının esnek kurgusunda rol oynamış. Konutlar büyük ölçüde 1+1 ve belli sayıda 2+1 konutlar olarak planlanmış. Bu planlama bugünün koşullarını sağlarken Erbil’in gelecek 10 yıl içinde alım gücünün artması ihtimali dahilinde 3+1 ve 4+1 konutların oluşumuna da imkan sağlayacak şekilde esnetilmiş. Kulelerin bitişlerinde yer alan loft özel daireler ise konut tiplerini çeşitlendirirken diğer yandan yapıların sonlanmasında etkili olmuş.