SALT ve Kalebodur iş birliği altıncı yılında

SALT’ın Eylül 2012’den bu yana çeşitli sergi ve konuşma programlarını iş birliğiyle gerçekleştirdiği Kalebodur, SALT Araştırma Mimarlık ve Tasarım Arşivi’nin tek destekçisi konumunda bulunuyor.

Kalebodur’un, SALT tarafından geliştirilen araştırma ve programlara yönelik desteği beş yılı geride bıraktı. İstanbul ve Ankara’da sergi ve konuşma programlarının yanı sıra önemli mesleki arşivlerin çevrimiçi erişime açılmasını kapsayan bu iş birliği, Türkiye’de mimarlık ve tasarım alanında nitelikli bir araştırma ortamı oluşturulmasına katkı sağlıyor.

Kurumların ortaklığında ilk olarak, kent hafızası kadar güncel tartışmalarda yerini koruyan Atatürk Kültür Merkezi’nin yapım sürecine dair, mimarı Hayati Tabanlıoğlu’nun SALT Araştırma Mimarlık ve Tasarım Arşivi bünyesindeki mesleki arşivi temelinde bir sergi gerçekleştirildi. Eylül 2012’de SALT Galata’da açılan Modernin İcrası: ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ, 1946-1977, Ocak 2013’te Kalebodur’un desteğiyle Türk Serbest Mimarlar Derneği (TSMD) Mimarlık Merkezi’ne taşınarak Ankara izleyicisine sunuldu. SALT’ın, komşu ülkelerin yakın geçmişine yönelik ilgiden hareketle 1950 sonrası Sovyet mimarlığına odaklı hazırladığı Yerelde Modernler sergisi de, aynı yıl yine Kalebodur desteğiyle SALT Galata’da düzenlendi.

Türkiye’deki yapılı çevre tartışmalarına kent merkezli olmayan bir bakış açısı geliştirmek amacıyla yürütülen kıyı araştırması, iki kurumun iş birliğiyle Eylül-Kasım 2014’te SALT Beyoğlu’nda yer alan YAZLIK: Şehirlinin Kolonisi sergisiyle tamamlandı. Türkiye’nin mimarlık ve tasarım geçmişine dair belgelere erişimin artırılması, araştırmalara ivme kazandırılması ve içeriklerin çeşitli programlarla kamuya açılması önceliğinin belirlendiği bu proje iş birliği sürecinde bir dönüm noktası teşkil etti. Bu ortak ilke doğrultusunda Kalebodur, Mayıs 2015’te, SALT Araştırma Mimarlık ve Tasarım Arşivi çalışmalarının ilk ve tek destekçisi oldu.

Kalebodur’un, SALT’ın araştırma eksenli anlayışına kesintisiz desteğiyle son iki buçuk yılda, Altuğ Çinici ve Behruz Çinici, Cengiz Bektaş, Erkal Güngören, Fazıl Aysu ve Mustafa Şemsettin Şeniz’in mesleki arşivleri kataloglanıp sınıflandırılarak dijitalleştirme çalışmalarına geçildi. saltresearch.org’da erişime hazırlanan bu arşiv içeriklerinden seçkiler, İstanbul, Ankara ve Denizli’de akademisyen ve uzmanların katılımıyla gerçekleştirilen konferans ve konuşma programlarıyla tartışmaya açıldı. Mimar Kayıhan Türköz’ün 1980’ler İstanbul’unda; Beşiktaş, Beyoğlu, Kabataş, Fatih, Kadıköy ve Adalar’da çektiği yapı fotoğraflarından oluşan koleksiyonu saltresearch.org’a eklendi. Aynı zamanda, Ali Saim Ülgen Arşivi gibi SALT Araştırma Mimarlık ve Tasarım Arşivi’ne önceden katılmış koleksiyonlar Kalebodur iş birliğiyle daha yaygın dolaşıma girdi. 26 Kasım’a kadar SALT Galata’da görülebilecek olan İşveren Sergisi’nde, Ali Saim Ülgen, Altuğ-Behruz Çinici ve Cengiz Bektaş arşivlerinden seçili belgeler incelenebilir.

SALT Araştırma Mimarlık ve Tasarım Arşivi’ndeki belgeler, resmî yazışmalardan mesleki not ve eskizlere, tarihî fotoğraflardan pafta ve haritalara çeşitlilik gösteriyor. Sayısı sürekli artan bu dijital içerikler, bildik arşivleme pratiklerinden öte süreçlerin yanı sıra, arşiv kavramına dair güncel tanım ve değerlendirmeleri gerektiriyor. Bu doğrultuda, SALT Galata’da Mayıs 2017’de başlatılan Farklı Kaydet: Dijital Olarak Üretilmiş Mimari İçeriklerin Arşivlenmesi program dizisi kapsamında, dijital mimarlık kayıtlarının yönetimi, arşivlenmesi, erişime sunularak korunması konuları irdelenecek. Kalebodur’un desteklediği kamu programlarını takiben, çeşitli üniversite ve mimarlık ofislerinde SALT Araştırma ekibince seminerler yapılacak.

SALT Araştırma ve Programlar Direktörü Meriç Öner, bu bütünlüklü çalışmaların Türkiye mimarlık ve tasarım tarihi anlatılarına kısa ve uzun vadede benzersiz bir katkı sağlayacağına dikkati çekiyor: “Kalebodur’la altıncı yılına giren iş birliğimiz, söz konusu alanlara dair oluşan hafızanın korunması kadar, dünyanın her yerinden öğrenci, akademisyen, bağımsız araştırmacı ve meraklılara aracısız ve sınırsız olarak aktarılmasında önemli bir role sahip bulunuyor.”

Kaleseramik Pazarlama İletişimi Müdürü Pelin Özgen Piker, köklü geçmişe sahip bir marka olarak Kalebodur’un, gerek ürettiği gerekse desteklediği projelerde özellikle sürdürülebilirliğe değer verildiğini belirtiyor: “SALT ile 2012’den bu yana çok nitelikli çalışmalar yürüttük. Mimarlık tarihinde yeni bakış açıları ve inceleme alanları tanımlayan sergilerle başlayan bu iş birliği 2015’te ileri bir boyuta taşındı. Kalebodur olarak daima, geliştirdiğimiz ürün ve teknolojilerin yanı sıra, çeşitli sosyal sorumluluk projeleriyle Türkiye’de mimarlık pratiği ve kültürüne katkıda bulunmayı amaçlıyoruz. Bu bağlamda, SALT Araştırma Mimarlık ve Tasarım Arşivi’nin, 20. yüzyıl Türkiye’sinde söz konusu alanların gelişimini detaylandıran çalışmalarının destekçiliğini üstlenerek anlamlı bir adım attığımıza inanıyoruz.”