Osmanlıca el yazmaları tüm dünyadan araştırmacıların erişimine açıldı

Boğaziçi Üniversitesi mezunu, doktora adayı Ahmet Abdullah Saçmalı Osmanlıca’nın dijital platformda uluslararası erişilebilirliğine önemli katkı sunan bir yazılımı araştırmacıların dikkatlerine sundu. Osmanlıca el yazması metinlerin daha hızlı okunmasını sağlayan LexiQamus Oxford, Cornell, Michigan, McGill, Duke ve Yale gibi dünyanın önde gelen üniversiteleri tarafından kaynak gösteriliyor ve el yazması metin okuyan araştırmacılara tavsiye ediliyor. LexiQamus, bir dildeki bütün söz varlığı anlamına gelen, İngilizce ‘lexicon’ ve Arapça ‘kamus’ sözcüklerinin birleşmesiyle ortaya çıkan yeni bir kelime…

2006 yılında Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji ve Tarih bölümlerinden mezun olan ve halen İngiltere’deki Durham Üniversitesi’nde din ve milliyetçilik üzerine doktora çalışmalarına devam eden Ahmet Abdullah Saçmalı, Osmanlıca arşiv belgelerini okumanın zorluklarını bizzat yaşadığı için özellikle araştırmacıların metinleri daha kolay okuyabilmesi amacıyla bir yazılım geliştirdi.

LexiQamus web sitesinde aralarında Kamus-ı Türki, (1901); A Turkish and English Lexicon, (1890); Memalik-i Osmaniye’nin Tarih ve Coğrafya Lugatı, (1895-96) gibi kaynakların yer aldığı 19 farklı sözlükten derlenmiş 177 bine yakın kelime ve kelime öbeği bulunuyor. LexiQamus’un kullanıcıları, özellikçe okunması çok zor olan kelimeleri çözmeye çalışırken, Osmanlıca el yazması metinler üzerinde artık günler süren araştırmalar yapmak zorunda kalmadan saniyeler içerisinde aradıkları sözcüğü bu sitede bulabiliyor.

Sitenin hitap ettiği kitleyi ileri derecede Osmanlıca bilgisi olan ve el yazması okuyabilen kişiler olarak tanımlayan Saçmalı, ileride Arapça ve Farsça’yı da projesine dahil etmek istediğini vurguladı. Dünyanın önemli üniversiteleri tarafından araştırmacılara tavsiye edilen LexiQamus’la ilgili Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Edhem Eldem; “Osmanlı belgelerine ve paleografyasına kuvvetle meyilli bir tarihçi olarak, alışılmış sanal sözlüklerin çok ötesinde benzersiz nitelikte etkileşimli bir araştırma aracı olarak LexiQamus’un önemini ne kadar vurgulasam azdır. Yaratıcısı Ahmet Abdullah Saçmalı’nın bu projesini gerçekleştirmeye özellikle teşvik ettiğim eski bir öğrencim olmasından ise ciddi olarak gurur duyuyorum” yorumunda bulundu.