İzmir’de Flamingolar yaşıyor

Flamingoların İzmir’in Gediz Deltası’nda yüz binlerce yıldır yaşadığı gerçeği, Körfez’e yapılması planlanan Otoban Geçiş Projesi ile bir kere daha gündeme geldi. Otoban projesinin kuzey köprü ayağı on binlerce flamingonun beslenme alanının tam ortasından geçse de, karar vericiler bu projenin flamingoları ve bölgedeki koruma alanını etkilemeyeceğini iddia ediyor.

23 Kasım 2017 sabahı Doğa Derneği ve basın mensupları kışın yaklaşması ile birlikte sayıları daha da artan İzmir’in flamingolarını yerinde ziyaret ederek Karşıyaka Güney Gediz Deltası’nda incelemelerde bulundu. Yalnızca birkaç saatlik kısa bir ziyaret sonucunda bölgede binlerce flamingonun yaşadığı tüm katılımcılar tarafından belgelendi. Öte yandan, İzmir Körfez Otobanı’nın inşa edilmesi planlanan yer ve flamingoların yaşam alanı arasındaki ilişki doğrudan gözlemlendi.

15-20 bin çift flamingonun ürediği İzmir’in Gediz Deltası, bu eşsiz canlıların dünya nüfusunun yüzde 10’unu barındırıyor. Bu yüzden İzmir, dünya flamingoları için en önemli yerlerden birisi. Flamingoların bu alanı seçmelerinin ana nedeni Gediz Nehri’nin İzmir Körfezi’nin içine doğru akarak eşsiz kıyı kordonları oluşturması. İzmir’in Gediz Deltası’nın bu özelliği 158 yıldır biliniyor ve bilimsel literatürde yer alıyor. İzmir Körfezi’ndeki ilk kuş araştırmaları 1859’da Alman araştırmacı Gonzenbach tarafından gerçekleştirilmişti.

Cumhuriyet döneminde ise Gediz Deltası’nda üreyen kuşlar 1982 yılından bu yana çeşitli bilim insanları tarafından araştırılıyor. Elde edilen bilgiler ışığında, dönem dönem üreme ve beslenme alanlarında planlanan projeler kamu yararı ve uluslararası anlaşmalar uyarınca engellendi ve delta bugüne gelebildi. 1998 yılında yani 20 sene önce flamingolar için ilk iptal edilen proje, bugün tartışılan otoban alanının sadece dört buçuk kilometre batısında konumlandırılmak istenen yeni İzmir limanıydı. Sonraki yıllarda yeniden “Yüzer Liman” olarak kamuoyuna duyurulan ve yedi kilometre batıya alınan proje, yine flamingolar ve bölgedeki diğer tüm kuş türlerini korumak adına iptal edilmişti.

Konu hakkında açıklama yapan Doğa Derneği Genel Koordinatörü Dicle Tuba Kılıç: “Gediz Deltası bugüne kadar Türkiye’nin en iyi korunan alanlarında biri. Flamingo yaşam alanlarında planlanan, çeşitli kurumlar tarafından doğaya zarar vermeyeceği iddia edilen iki liman projesi, yine bu ülkenin yöneticileri ve kamu vicdanı tarafından durduruldu. Bu projeler iptal edildikten sonra bölgedeki flamingo nüfusu azalmadı, tersine arttı. Dolayısıyla otoban projesini flamingolar ve doğa koruma açısından geçerli kılabilecek hiçbir bilimsel neden yok. Bugün de gördüğümüz gibi İzmir’in Gediz Deltası binlerce canlıya yuva olmaya devam ediyor ve bu şehir flamingoların dünyadaki en önemli yaşam alanlarından biri.Şu an yaşamakta olduğumuz 20 yıl öncekiyle aynı tablo. Yani İzmir’in yönetimi konusunda bir kurumsal hafıza sorunu var. Yöneticiler ve kamuoyu bölgenin önemi konusunda yanlış bilgilendiriliyor. Otoban projesini planlayanlar için burası boş bir arazi. Oysa durum öyle değil. Burası binlerce kuşun, milyonlarca başka canlının yuvası, evi. Bir gün gelip sizi evinizden kovsalar ve üzerinizden otoban geçirseler, ne düşünürsünüz?” dedi.

Dicle Tuba Kılıç sözlerini şöyle sürdürdü: “Sonuç olarak 158 yıldır araştırılan, 20 yıldır çok sıkı korunan ve flamingolar üresin diye milyonlarca lira kaynak aktarılan İzmir’in Gediz Deltası, sanki bunların hiçbiri olmamış gibi otoban şantiyesine dönüştürülmek isteniyor. Bu projenin tartışılması bile İzmir için çok büyük bir gerileme. İzmir bu tartışma ile 20 yıl geriye döndü. Dünyanın tüm şehirlerinde köprü yapabilirsiniz ancak flamingolar ile iç içe yaşama şansına yeryüzünde İzmir’den başka hiçbir şehirde sahip değilsiniz. İzmir’in karar vericilerini alanı ve flamingoları gördükten sonra hareket etmeye davet ediyoruz. Eminim ki, hiçbir mühendis, hiçbir karar verici bu bölgeyi flamingoların gözünden gördükten sonra bu projeye imza atamaz. Doğa Derneği, karar vericilere ve İzmir halkına bu eşsiz coğrafyayı kuşların gözünden göstermek ve bu tarihi hatadan geri döndürmek için çalışıyor. Her isteyen buyursun gelsin, flamingoları yerinde görelim. Otoban projesini, bugün de olduğu gibi, bir de flamingoların gözlerinin içine bakarak tartışalım. İzmir’i yönetenleri, bu eşsiz coğrafyayı yok etmeye değil, onu bir dünya mirası olarak gelecek nesillere taşımaya davet ediyoruz” dedi

Geçtiğimiz aylarda Doğa Derneği, EGEÇEP, TMMOB ve 85 kişi İzmir Körfezi’ne yapılması planlanan otoban bağlantılı köprü projesine dava açarak çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporu “olumlu” kararının iptalini istemişti.