İç Mimar Efe Kağan Hızar’dan Kalp Krizini heykele dönüştüren tasarım: Automata

Studio Vertebra’nın kurucu ortağı İç Mimar Efe Kağan Hızar, olayları, fikirleri, kavramları, kent mekânlarını ve binaları kavramsal grafik partisyonlar ve müzikal besteler aracılığıyla, grafik zaman çizelgesi ve müzik formunda yeniden yapılandıran Automata kolektifi için “kalp krizi” eylemini heykele dönüştüren bir tasarıma imza attı.  

Kuruluşundan bu yana mimari, iç mimari ve restorasyon alanlarında ulusal ve uluslararası ölçekte çok disiplinli çalışmalar yürüten Studio Vertebra’nın kurucu ortaklarından biri olan İç Mimar Efe Kağan Hızar, Automata kolektifinin enstalasyon çalışmasına heykel tasarımıyla katkıda bulundu.

İstanbul Teknik Üniversitesi’nde iç mimarlık eğitimi alan Hızar’ın heykel tasarımı, “Okullar Okulu” temasıyla geçtiğimiz yıl düzenlenen 4. İstanbul Tasarım Bienali kapsamında Pera Müzesi’nde sergilenerek bienal izleyicisinden de büyük ilgi gördü.

Ali Murat Cengiz tarafından kurulan, temel tasarım kavramlarının rastlantısallığına dikkat çekerek, tasarımcılar ile müzisyenler arasında disiplinler arası bir diyaloğa olanak tanımayı ve yapılandırılmış bir dil oluşturmayı amaçlayan Automata, Türkçe’nin grafik partisyonlarını kullanarak bizim de içinde yaşadığımız, kuşatıcı ses manzarasını ortaya çıkarıyor.

Efe Kağan Hızar, enstalasyonda Automata’nın yöntemleriyle işlenen bir kalp krizini heykele dönüştürmüş. Heykelde, kalp damarları, kalbin hareketini ve kan giriş çıkışlarını gözlemleyerek ve yön ile şekil bağlamında soyutlayarak geometrik hiyerarşi oluşturan Hızar, köşeli geometrik elemanlar kullanarak kalp krizinin sert ve ani gel-git hareketlerini yansıtmış.

Eserde kalp krizinin meydana gelişi, kalbi besleyen koroner damarların tıkanması sonucu oluşan “iskemi” ile anlatılmış. Tasarımda sağ koronerde oluşan iskemi (sarı leke) sonucu gerçekleşen krizde, kalp ve çevresindeki bileşenlerin titreşim ve gerilme hareketlerinin keskin hatlarla iskemili bölgede yoğun, sıkıntısız bölgede daha rahat olduğu ve tasarımın odak noktası olan kalpte iskemi taraftan kan gitme oranına bağlı siyahlaşma başladığı görülüyor. Efe Kağan Hızar’ın heykelde kullandığı kırmızı ve mavi renkler sağ ve sol koronerlerden giriş ve çıkış yapan kanı, yer yer açılan renkler ise yoğunluğun azaldığını temsil ediyor. İskemi öncesinde kalan net kırmızı bölüm taze kanı, sonrasında kalan lekeli kırmızı bölüm ise sorunlu ilerleyişi anlatıyor. Aynı şekilde kalp çevresinde oluşan küçük dairesel hareketlerle de kılcal damarlar temsil ediliyor.