Doç. Dr. Gümrükçüoğlu: “Kadına yönelik mitleri dönüştürmek mümkün!”

Kadın ve Demokrasi Vakfı’nın (KADEM) Prof. Dr. Dursun Ali Tökel başkanlığında düzenlediği “Mitik Söylem ve Kadın” temalı 10. Kadın Araştırmaları Kongresi, KADEM Yönetim Kurulu Başkanı Doç. Dr. Saliha Okur Gümrükçüoğlu ile İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Osman Bülent Zülfikar’ın açılış konuşmalarıyla başladı.

Konuşmasında KADEM’in eğitim çalışmaları, kampanyalar ve projeler başta olmak üzere 12 yıldır yürüttüğü faaliyetlerle kadın hakları ve aileyi ilgilendiren meselelerde kalıcı çözümler üretmeye, adalet merkezli bir söylem ve literatür oluşturmaya gayret ettiğini vurgulayan KADEM Yönetim Kurulu Başkanı Doç. Dr. Saliha Okur Gümrükçüoğlu sözlerini şöyle sürdürdü:

“KADEM olarak temel meselemiz, kadına yönelik her türlü adaletsizlik, şiddet, ayrımcılık ve hak ihlalleriyle mücadele etmektir. Bu alanda var olmak, süreklilik sağlamak ve uzun vadede kalıcı çözümler üretebilmek için öncelikle sağlam bir kuramsal arka plana sahip olmak gerekiyor. Bu nedenle KADEM olarak akademik çalışmalara ağırlık veriyoruz. Örneğin, yüksek lisans ve doktora burslarımızla kadın çalışmaları alanındaki tezleri destekliyoruz.”

Bu bağlamda KADEM Kadın Araştırmaları Kongrelerinin akademi ile sivil toplum arasında önemli bir köprü vazifesi gördüğünün altını çizen KADEM Yönetim Kurulu Başkanı, bu yılki kongreye ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu: “Kadın hareketleri açısından mitik anlatılar, öncelikle toplumların kadına yüklediği rollerin nasıl üretildiğini ve dönüştüğünü anlamamız açısından önemlidir… Mitler çoğu zaman kadını öteki konumuna yerleştiren kalıplar üretmiş, kadınların deneyimlerini ‘evrensel kadın’ adı altında tek tipleştirmiştir.

Ancak biliyoruz ki günümüzde bu kurgusal kalıpları kırmak, mitolojik öyküleri yeniden yorumlayarak kadınlara dair yerleşik anlatıları sorgulamak ve dönüştürmek mümkündür.”

İstanbul Üniversitesi Beyazıt Yerleşkesi Rektörlük binasında düzenlenen Kadın Araştırmaları Kongresi’nin diğer açılış konuşmacısı ise Rektör Prof. Dr. Osman Bülent Zülfikar idi. “KADEM Kadın Araştırmaları Kongresi bir akademik buluşma, bir fikir alışverişi, bir vicdan muhasebesidir” diyen Zülfikar, şu ifadelerde bulundu: “Mitik söylem ve kadın teması, kadının tarih boyunca üstlendiği rolleri, mitlerde gerçeğe uzanan uzun ve çetin yolu ele alıyor. Mitler bir toplumun hafızasıdır. Kadın ise bir milletin hem öznesi hem de taşıyıcısıdır. Bu kongre, kadın bilgeliğinin modern bilimle buluşmasını temsil ediyor.”

Kadının onuru ile yaşayacağı güvenli toplumun ve adaletli geleceğin tüm dünyada inşa edilmesi için sahada ve akademik alanda çalışmalar yürüten KADEM’in Kadın Araştırmaları Kongresi, KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi öncülüğünde iki yılda bir düzenleniyor. “Mitik Söylem ve Kadın” temalı bu yılki kongrede toplumsal cinsiyetin, kadın figürünün ve kadınlıkla ilgili rollerin mitoloji, efsaneler ve kültürel anlatılar aracılığıyla nasıl şekillenip yeniden üretildiği tartışılıyor. Kongreyle ayrıca, kadınların kimliklerine ve toplumsal rollerine dair yeni söylemlerin akademik bir perspektifle geliştirilmesi amaçlanıyor.

Cinsiyet, Kötülük ve Kutsallık: Mitlerden Moderniteye

Kongrenin “Cinsiyet, Kötülük ve Kutsallık: Mitlerden Moderniteye” başlıklı açılış oturumunun başkanı Doç. Dr. Saliha Okur Gümrükçüoğlu idi. Yalova Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Bahçekapılı, Prof. Dr. Ekrem Demirli, Dr. Öğr. Gör. Betül Özel Çiçek ve Prof. Dr. Cengiz Çakmak’ın sunumlarına yer verilen bölümde, kadın ve erkek rolleri, dini ve mitolojik metinlerin toplumsal cinsiyet üzerindeki etkileri analiz edildi. Katılımcılar, dini metinlerin ve tanrıça kültlerinin kadın algısını nasıl şekillendirdiğini ve özgürleşmeye olan katkılarını sorgularken, insan tasavvurunun yorumları üzerinde de durdular. Öte yandan çeşitli tarihi ve kültürel anlatılar üzerinden ataerkil düzenin kadını kontrol etmek için ürettiği mekanizmalar da açılış oturumunda gündeme getirildi.