COVID-19 ve Türkiye gayrimenkul pazarı üzerindeki etkileri

COVID-19 salgını devam ederken gayrimenkul pazarında ortaya çıkan sonuçlar değerlendiriliyor. Beklendiği üzere doğrudan etkilenen fiziksel perakende pazarının bu dönemde zarar gördüğünü söylemek mümkün. Türkiye’de alışveriş merkezlerinin fiilen kapanışının ardından, salgının yarattığı ekonomik zorlukları hafifletmek için alışveriş merkezleri sahipleri ile perakendeciler arasındaki kira ödemeleri konusunda, üzerinde durduğumuz “kirasız dönem’’ uygulamasının ön plana çıkarıldığı yeni düzenlemeler yoğun olarak gündeme gelmeye devam etmektedir. Sonuç olarak mevcut durumda belirtilenlere göre, büyük şehirlerdeki birincil projelerin de içinde bulunduğu bazı alışveriş merkezleri Nisan ayı için kira alınmamasına yönelik karar verdiklerini belirtmişlerdir. Bununla beraber, Türkiye’nin önde gelen süpermarket perakendecileri, koronavirüs salgını nedeniyle e-ticaret alışverişinde hızla yükselen talep artışını karşılamak adına işe alımlarını artırmaya gitmiştir. Bunların yanı sıra, özellikle giyim ve ayakkabı perakende sektöründen olan birtakım yerli markalar, e-ticaret satışlarını personel ve müşteriler için riski en aza indirmek adına askıya almıştır.

Açık bir biçimde ofis pazarındaki en görünür etki, evden çalışma düzeninin süreç içinde yaygınlaşması ve olası daha uzun vadeli sosyal mesafe önlemleri ışığında, işyeri yoğunluğu ve çalışanların etrafında gerçekleşecektir. Kira ödemelerinin belirli bir süre için askıya alınması, perakende sektöründe ön plana çıktığı kadar olmasa da ofis pazarında da gündeme gelmektedir. Küresel salgının bir sonucu olarak esnek çalışma alanlarına olan talebin giderek artması beklenirken, paylaşımlı çalışma alanlarının daha uzun vadede ele alınması gerekmektedir.

Öte yandan sanayi ve lojistik pazarı, tedarik zincirlerindeki aksamalara rağmen diğer sektörlere göre daha az etkilenmiş olarak değerlendirilebilir. Türkiye’de faaliyet gösteren büyük çaplı otomotiv şirketlerin üretimlerini geçici olarak durdururken, e-ticaret ve online alışverişte görülen artışlar ile perakendecilerin acil talepleri doğrultusunda gerçekleşen depo ihtiyaçları lojistik pazarına bu anlamda hareketlilik kazandırmıştır.

Bununla birlikte, konut pazarı bu zorlayıcı pazar koşullarına adapte olmaya başlamış olup, webtapu uygulaması  üzerinden tapu işlemlerinin yapılabildiği yeni sistem ile salgının etkisini artırdığı Mart ayının ikinci yarısında konut satışları, bir önceki ay kaydedilen toplam konut satışlarının yaklaşık %25’ine denk geldiği dikkate değer bir işlem hacmi gerçekleşmiştir.