2018 yılının ekonomi karnesi açıklandı

Medya Takip Merkezi (MTM), Ekonomi Gazetecileri Derneği için yaptığı araştırmada 2018 yılının öne çıkan ekonomi başlıklarını belirledi. İşte araştırmanın detayları…

Türkiye ve dünya ekonomisi için 2018 sarsıcı bir yıl oldu. Türkiye, 24 Haziran seçimlerinin ardından piyasalardaki dengeyi korumaya çalışırken, ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin ile yaşadığı tiracet restleşmesi ve İran’a uygulanan yaptırımlar tüm dünyanın gündemindeydi. Türkiye, her türlü dış finansal saldırılara rağmen büyümesini sürdürdü ve 2018’in ilk çeyreğinde 7.3, ikinci çeyrekte ise 5.2 ilerleme kaydetti. Kasım sonu itibariyle yıllık ihracatımız cumhuriyet tarihi rekoru olan 168,1 milyar dolara ulaştı.

2018’de ekonomide öne çıkan bazı konular şöyle sıralandı:

Eylül ayında beklentilerin üzerinde yükselerek yıllık bazda yüzde 24.5’e çıkan enflasyonla mücadele için Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıkladığı Enflasyonla Topyekûn Mücadele Programı yılın indirimi oldu. Hükümet, bankalar ve dev şirketlerin işbirliğiyle düzenlenen program etkisini gösterdi.

Başkan Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Proje Bazlı Teşvik Sistemi’yle 23 projeye ve bunların sahibi 19 firmaya teşvik belgesi verildi. Bu belgeyle 135 milyar lira yatırım bedeline sahip toplam 23 projeye önemli finansman desteği sağlanmış oldu.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk başkanlığında toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2019 yılında uygulanacak asgari ücreti 2 bin 20 TL olarak belirledi. Böylece asgari ücret yüzde 26.05 oranında artarak brüt 2558, net 2020 TL’ye yükseldi.

Dolar kuru 2018’de tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü

Yıl boyunca piyasaların gündemden düşmeyen, üzerine sayısız raporlar yazılan ve borsadaki değer kayıplarına da neden olan dolar/TL, 2018’de 7,2169 ile tüm zamanların en yüksek seviyesini 13 Ağustos’ta gördü. 2018 yılına 3,75 seviyesinde başlayan ancak Ağustos ayında 7’nin üzerine kadar çıkan dolar/TL kuru, yılın son günlerinde 5,30 seviyelerine geriledi.

Ekonominin kötü gidişatı nedeniyle TL diğer para birimleri karşısında değer kaybetti. Duruma müdahale eden Merkez Bankası bir dizi tedbir aldı ve BTK tarafından, sosyal medyada “Dövizlerin devlet eliyle Türk Lirası’na çevrileceği’ ve ‘Dolar kurunun sabitleneceği” iddialarını yayan kişi ve kuruluşlar hakkında inceleme başlattı. 2018’de en çok takip edilen ekonomi konusu dolar kuru hakkında medyada toplam 2 milyon 703 bin 411 haber yapıldı.

Türkiye ihracatta Cumhuriyet tarihinin rekoruna imza attı

ABD-Çin ticaret savaşı, Brexit gelişmeleri, Fed’in faiz artırımı kararları gelişen ülke ekonomilerini olumsuz etkilerken Türkiye adına 2018 yılı, “ihracatta rekorlar yılı” olarak kayıtlara geçti. Kasımda 2017 yılının aynı ayına göre yüzde 9,49 artarak 15 milyar 532 milyon dolara yükselen ihracat, son 12 aylık dönemde 168 milyar 77 milyon dolara çıktı. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, “Bu rakamlar Cumhuriyet tarihinde ulaştığımız en yüksek kasım ayı ve yıllık ihracatımız oldu.” ifadesini kullandı.

İnşaat malzemesi ihracatı ekim ayında önemli bir sıçrama gösterdi ve geçen yılın aynı ayına göre yüzde 27,3 artarak 1,99 milyar dolar oldu. Böylece 2018 yılının en yüksek aylık ihracatının ekim ayında gerçekleştiği belirlendi. Geçtiğimiz yılın önemli gelişmelerin yaşandığı ihracat konusu medyada 1 milyon195 bin 129 haberle konuşuldu.

Vergi, 2018 in öne çıkan ekonomi başlıkları arasında yer aldı

ABD Başkanı Donald Trump 10 Ağustos’ta attığı bir tweet ile Türkiye’den çelik ve alüminyum tarifelerine zam yaptığını duyurdu. Karar 13 Ağustos’ta yürürlüğe girdi. Karar göre Türkiye’den alınan alüminyum vergisi yüzde 20 çelik vergisi yüzde 50 oldu. ABD’nin bu kararının ardından 15 Ağustos tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre Türkiye, ABD’den ithal edilen 22 ürün grubuna 300 milyon dolarlık ek mali yükümlülük getirerek, vergi oranlarının yüzde 100 artırılmasına karar verdi. Karara göre ABD’den ithal edilen alkollü içkilerin vergi oranı yüzde 140, tütün ürünlerinde ve kozmetikte yüzde 60, motorlu taşıtlarda yüzde 120 olmasına karar verildi.

Mayıs ayında Yurt dışından getirilen varlığa ilişkin vergi düzenlemesi, vergi ve prim borçlarının yapılandırılması, emeklilere bayram ikramiyesi ödenmesi, imar barışı, yaşlılık aylığının 500 liraya çıkarılması gibi düzenlemeleri de içeren kanun tasarısı, TBMM’de kabul edilerek yasalaştı.

16 ve daha büyük yaştaki bazı araçların ihraç edilmesi ya da hurdaya çıkartılmasına bağlı olarak yeni araç alımında 10 bin liraya kadar özel tüketim vergisi indirimi uygulanmasına ilişkin tebliğ yürürlüğe girdi.
MTM’nin 2018 yılını kapsayan medya araştırmasına göre ise vergi ile ilgili toplam 1 milyon 069 bin 534 haberin yer aldığı ortaya çıktı.

İstihdamı artırmaya yönelik “Proje Bazlı Teşvik Sistemi” geliştirildi

İŞKUR, 2018 yılı Ocak-Kasım ayına yönelik istihdam verilerini açıkladı. Buna göre Kasım ayında İŞKUR’a işverenlerden 164 bin 584 eleman talebi geldi. Bu taleplerin 902’si kamu kesiminden, 163 bin 682’isi de özel sektörden geldi. Bu talep geçen senenin aynı dönemi ile mukayese edildiğinde yüzde 9’luk düşüş anlamına geliyor. Aynı dönemde 109 bine yakın kişi de İŞKUR tarafında işe yerleştirildi ki, bu geçen sene ile mukayese edildiğinde yüzde 45’lik artış anlamına geliyor. İstihdam sağlayanların 70 bine yakın erkeklerden, 40 bine yakını da kadın çalışandan oluştu.

2018 yılında istihdam alanında bir diğer gelişme ise yaklaşık 35 bin kişiye doğrudan, 134 binden fazla kişiye dolaylı istihdam yaratacak “Proje Bazlı Teşvik Sistemi”nin tanıtımı ve teşvik belgesi dağıtım töreninin, Beştepe Millet Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçekleşmesi oldu. Proje tanıtımı sayesinde istihdam yönünde beklentiler artarken, istihdam konusuna ilişkin medyada toplam haber sayısının 2018 yılında 859 bin 801 ulaştığı belirlendi.

2018’de enflasyonla topyekûn mücadele edildi

Ekim ayında Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından, ilgili bakanlıklar ve iş dünyasının katılımıyla “Enflasyonla Topyekûn Mücadele Programı” açıklandı. Programda, işletmelere ve KOBİ’lere sağlanacak finansman desteğinden katılım gösterecek firmalarca uygulanacak yüzde 10’luk indirime kadar çeşitli önlemler yer aldı. Program kapsamında indirim yapan firmaların isminin yer aldığı “enflasyonlamucadele.org.tr” internet sitesi yayına başladı.

Kurun etkisiyle yükselen ve ekimde yüzde 25,24 ile tepe noktasına ulaşan enflasyon, yürütülen sıkı para ve maliye politikası, alınan önlemler ve başlatılan Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı’nın etkisiyle düşüş trendine girdi, kasımda yüzde 21,62 oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ise, 2018’de yıllık enflasyon yüzde 20,3 olurken, Tüketici Fiyat Endeksi’nde (TÜFE) yıllık değişim gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yüzde 25,11, alkollü içecekler ve tütün grubunda yüzde 2,39 olarak hesaplandı.

2018 yılının en çok gündeme gelen ekonomi başlıklarından biri olan enflasyon hakkında Medya Talip Merkezi’nin yaptığı araştırmaya göre toplam 714 bin 250 adet haber yansımasına ulaşıldı.