Servet Somuncuoğlu’nun unutulmaz sözlü tarih kitabı: Don Kazakları

Matbuat Yayın Grubu, Servet Somuncuoğlu Dizisi’nin yeni kitabı Don Kazakları’nı yayınladı.

2013 yılında, henüz 49 yaşındayken aramızdan ayrılan yapımcı, fotoğrafçı, yazar ve gezgin Servet Somuncuoğlu’nun Don Kazakları kitabında, Manyas ve Akşehir Kazakları ile Kars Malakanlarının yüzyıllara yayılan göç hikâyesinin Türkiye durağı, öncesi ve sonrasıyla anlatılıyor. Çok az sayıda bilimsel çalışmanın konusu olduğu için hakkında pek fazla bilgi olmayan bu ilginç topluluğun kendisi gibi ilginç göç hikâyeleri, Servet Somuncuoğlu’nun bu çalışmasıyla daha bilinir ve anlaşılır kılınıyor.

Somuncuoğlu, Manyas ve Akşehir Kazakları ile Kars Malakanlarının yaşadığı bölgelerde yaptığı araştırmalar ve bu toplulukların Türkiye’de kalan nadir mensuplarıyla yaptığı yüz yüze görüşmelerde elde ettiği izlerin peşinden giderek, görüşme halkasına Türkiye’den sonra ABD ve Rusya’ya göç eden Kazakları da dâhil ediyor ve sözlü tarih çalışmalarının en iyi örneklerinden birini ortaya koyuyor. Bu çabalara, konu hakkında çalışma yapan az sayıdaki bilim insanıyla yaptığı görüşmeler de eşlik ediyor.

“Bu bir bilgi kitabı değil, sevgi kitabıdır” diye tarif ettiği kitabının çalışmaları sırasında sağladığı temas, yazarı Manyas Kazaklarının göçlerinin 40. yılını kutladıkları Rusya’daki bir toplantıya kadar sürüklüyor ve adeta bir Türk kasabasında hissettiği ortamda, hikâyenin boşlukta kalan kısımlarını Türkçe olarak dinleme ve tamamlama fırsatını elde ediyor. Rusya’dan ve Romanya’dan yüzyıllar önce gelen, upuzun sakallı erkekleri ve rengârenk kıyafetli kadınları, dini ve kültürel bağlılıkları, balıkçılık ve değirmencilikleriyle meşhur Kazakların Türkiye’den ayrılıp kendi ülkelerine gelmeleri konusunda ciddi bir rekabete girişen ABD ve Rusya’nın kitaba birinci elden şahitler üzerinden yansıyan çabaları, Soğuk Savaş’ın belki de en mütevazı kültürel cephelerinden biri…

İlk kez 2004 yılında yayınlanan Don Kazakları, elden geçirilmiş ve düzenlenmiş metin ile yeni resim ilaveleriyle tekrar okuyucunun huzurunda.

Servet Somuncuoğlu

Karacabey’de doğan ancak aslen Eynesilli olan yazar, Arifiye Öğretmen Lisesi’nden ve Erzurum Atatürk Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı ile İstanbul Üniversitesi Kamu Yönetimi bölümlerinden mezun oldu.

1988 / 2004 arası TRT İstanbul Radyosu’nda prodüktör olarak çalıştı ve Günle Gelen, Günün İçinden, Müzikli Edebiyat, Yeni Bakışlar, Türkülerle Yaşamak, Aşkın Has Bahçesinde, Tarihte Yolculuk ve Tarihin Büyük İhanetleri programlarını hazırladı. 2004-2103 yıllarında TRT Televizyonunda prodüktörlüğe devam etti ve çeşitli belgesellere imza attı. Atlas dergisine 2002-2011 yıllarında sayısız yazı ve fotoğrafıyla katkıda bulundu.

Türk tarihinin antik döneminin belgeleri olan kaya resimleriyle ilgili olarak, Rusya, Çin, Moğolistan, Kazakistan, Kırgızistan, Azerbaycan, Kosova, Macaristan, Avusturya, Kanada, Brezilya, Hollanda’da çekimler yaptı. Bu çalışmaları, eşsiz birer kaya resimleri albümü özelliği taşıyan üç önemli kitabı ortaya çıkardı: Taştaki Türkler (2008), Saymalı Taş – Gökyüzü Atları (2011) ve Damgaların Göçü – Kurgan (2012). Taştaki Türkler, 2008 yılı Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Sedat Simavi Sosyal Bilimler Araştırma Ödülü’nü kazandı.

Servet Somuncuoğlu 49 yaşında iken, 6 Ağustos 2013 yılında geçirdiği kalp krizi sonucunda aramızdan ayrılmıştır.