İzmir’in 2030 Ulaşım Ana Planı

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2015 yılı Ağustos ayında çalışmalarını başlattığı İzmir Ulaşım Ana Planı tamamlandı. Uluslararası düzeyde uzmanlığa sahip 10 akademik danışmanın kontrolünde geniş bir teknik ekip ile gerçekleştirilen planla, İzmir’in 2030 yılına kadar izleyeceği yol haritası belirlendi.
Final senaryosu Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun da katıldığı toplantıyla kamuoyuna açıklanan plana göre, önümüzdeki 15 yılda kentin raylı sistem ağının 465 km’ye çıkarılması öngörülüyor. Aynı süreçte 27 noktada da yeni transfer merkezi kurulacak, 6 yeni iskele ile birlikte deniz ulaşımında 11 yeni hat planlanacak.
Yeni planı ve hedefleri değerlendiren Başkan Aziz Kocaoğlu toplantıda önemli mesajlar verdi:
“Ulaştırma Bakanlığı belli kentlerimizin raylı sistem yatırımlarını üstlendi. 7-8 senedir Halkapınar-İzotaş hattını yapacaklarını söylüyorlar. Gerekirse bunu da yapacak gücümüz var.”
“Başka kentlerin metroları, raylı sistemleri merkezi hükümet tarafından yapılırken, biz kendi yağımızla kavrulup 11 km metroyu 170 km ye çıkarmışken, bizden yetki ve imza desteği bile esirgeniyor. ”
İzmir’i 2030 yılına hazırlamak ve yaklaşık 6 milyon kişinin yaşayacağı bir şehrin ulaşım ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla oluşturulan İzmir Ulaşım Ana Planı çalışmaları tamamlandı. Plan kapsamında yer verilen İzmir’in geleceğini şekillendirecek önemli yatırımların da yer aldığı kararlar kamuoyuyla paylaşıldı. Bugüne dek hayata geçirilenler arasında en katılımcı nitelikteki plan olma niteliğini taşıyan İzmir Ana Ulaşım Planı’nın final senaryosu Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun da katıldığı toplantıda tüm detaylarıyla açıklandı.
Yolun yarısından fazlasını kat ettik
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, planın temel hedeflerinden birinin artan otomobil sahipliğine karşı gerekli önlemleri almak olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“İzmir Büyükşehir Belediyesi aklı ve bilimi rehber alarak kenti yönetme iradesini sürdürmektedir. Bu ulaşım ana planı da böyle bir çalışma sonunda gerçekleştirilmiştir. 2009 Planı’nda öngörüldüğü gibi 11 km olan raylı sistem ağını şu anda 165 km olarak çalıştırmaktayız. 1 ay sonra Konak Tramvayı’nın da devreye girmesiyle 180 km olacaktır. Yeni stratejik planda öngörülen 320 km raylı sistem ağının şu anda beşte üçü rahatlıkla geçilmiştir. Yani İzmir Büyükşehir Belediyesi yolun yarısından fazlasını kat etmiştir.”

2030 ulaşım planı neleri öngörüyor?
Kenti 2030 yılına hazır hale getirmeyi hedefleyen Ulaşım Ana Planı, 2030 yılında İzmir’in ulaşım açısından karşılaşacağı sorunları ve önlemleri ortaya koyuyor. İmar planları üzerinde yapılan detaylı projeksiyon hesapları sonrasında kentin nüfusunun 2030 yılında 6.2 milyon olması bekleniyor. Bu nüfusun ortaya çıkaracağı yolculuk talebi miktarı da 10 milyonun üzerinde hesaplanıyor. Buna paralel en önemli değişimin otomobil sayısı ve otomobil sahibi olma oranında görüleceği, bugün 642 bin civarında olan kentteki otomobil sayısının hedef yılında 1.4 milyon olacağı vurgulanıyor. Otomobil sayısındaki artış hızı, böylece nüfus artış hızının da üzerine çıkıyor.

Genel olarak kentte beklenen sorunlar ve riskler;

• Otomobil sayısının artması,
• Bununla berabertoplu taşımadaki talebin özel araçlı ulaşıma kayması,
• Karayolu şebekesinin yeterince gelişmemesi ve ana arterlerde sıkışıklığın % 47 artması,
• Tek merkezli gelişme ve bu nedenle ortalama seyahat mesafelerinin ve sürelerinin artması,
• Motorsuz ulaşım olan bisiklet ve yaya yolculuklarında azalma,
• Merkez alandaki sanayi vb. fonksiyonlarının iş merkezlerine dönüşmesi ve bu nedenle merkez üzerindeki yolculuk profilinin değişmesi şeklinde özetleniyor.

İşte 2030 hedefleri:
Bu çerçevede oluşturulan Ulaşım Ana Planı kapsamında raylı sistemlerde önümüzdeki 15 yılda mevcut 153 km’lik şebekeye 312 km daha ekleyerek 465 km’lik bir raylı sistem ağı oluşturulması planlanıyor. Mevcut inşaat ihale süreci devam eden Narlıdere hattı ile yakında inşaat ihalesine çıkılacak Buca-Üçyol hattının hemen devamında Sarnıç-Gaziemir-Eskiizmir-Çankaya-Basmane-Yenişehir hattı ile Buca hattının Üçyol’dan Konak-Alsancak-Halkapınar-Bayraklı yönündeki devam hattının proje süreçlerine başlanarak, öncelikli yatırım programına dahil edilecek.
Bu şebekenin en önemli omurgası İZBAN’ın kuzeyde Bergama’ya güneyde ise Tire, Ödemiş, Bayındır ilçelerimize kadar uzatılması planlar dahilinde.
Ancak gelecekteki talebi karşılayabilmek için mevcut hat üzerinde İZBAN ile konvansiyonel hat işletmelerinin ayrıştırılması, İZBAN’ın başka sistemler ile çakışmadan çalışabilmesi İzmir için kaçınılmaz bir ihtiyaç olarak gösteriliyor. İZBAN ile aynı hattı kullanan yük hattının ayrılması durumunda mevut durumda 10 dakika sefer sıklığıyla saatte maksimum 10-13 bin yolcu taşıyabilen İZBAN’ın 3 dakika bir sefer yaparak saatte 40 bin yolcuya ulaşabileceği öngörülüyor.

Bundan sonra kısa vadede raylı sistem şebekesinde öncelikle Karşıya Tramvayı’nın Mavişehir bağlantısının tamamlanması ile Çiğli –AOSB ve Katip Çelebi Üniversitesi uzatmasına başlanması amaçlanıyor. Mevcut metro hattının da batıda Narlıdere uzatması ve doğuda Evka3-Bornova uzatması için kısa sürede inşaatına başlanması hedefleniyor. Kısa vadedeki bir diğer en önemli yatırım ise yeni onaylanan Buca-Üçyol metrosu olacak.
Orta vadede ise Buca hattının kent merkezi yönünde Alsancak-Halkapınar ve Bayraklı güzergahında uzatılması planlandı. Yaklaşık 10.7 km’lik bir uzatmayla Buca hattı kent merkezine ve yeni merkezi iş alanına erişmiş olacak. Hattın güneyde İZBAN bağlantısı için de uzatılması hedefleniyor. Bir diğer önemli hat ise Sarnıç’tan başlayıp Gaziemir, Eskiizmir, Eşrefpaşa, Çankaya, Basmane, Yenişehir, Halkapınar güzergahındaki Eskiizmir hattı. 27.6 km uzunluğundaki hat ile en önemli konut ve çalışma bölgeleri birbirine bağlanacak.
Bornova-Bayraklı güzergahından Karşıyaka ve Çiğli’nin kuzeyinden geçen ve Katip Çelebi Üniversitesi’nde mevcut hatlar ile entegre olan Kuzey hattı bu yönden gelen talebin karşılanabilmesi amacıyla planlandı.
Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılması planlanan Halkapınar-Otogar hattı da planda yer alıyor ve bu hattın Pınarbaşı’na kadar uzatılması gerektiği belirtiliyor.

Uzun dönem planları arasında ise Bornova-Narlıdere metro hattının Güzelbahçe’ye uzatılması var. Kuzeyde ise Kuzey hattının Menemen’e kadar uzatılması öngörülüyor. Bu bölgede nüfus açısından çok ciddi gelişmeler beklendiğinden bu uzatmaya ayrı bir önem veriliyor.
Doğuda ise Pınarbaşı hattının Kemalpaşa OSB ve Kemalpaşa merkeze uzatılması amaçlanıyor.
Karşıyaka merkezde Girne koridorunda yeni bir tramvay daha planlanıyor. Bu dönemde toplamda 56 km daha hat ekleyerek 2030 yılında raylı sistem hattının 465 km’ye çıkarılması hedefleniyor.

Kısa, orta ve uzun vadeli olarak planlanan raylı sistem hatlarının dökümü ise şöyle:

Kısa vadede :
* Karşıyaka Tramvayı’nın Çiğli Uzatması
11,0km/14 istasyon
* Evka3-F.Altay Metro Hattı’nın Bornova-Narlıdere Uzatması (1 & 2.Etap)
8,1km/8 istasyon
* Buca Metrosu (1.Etap)
13,5km/11 istasyon
* İzban-Ödemiş-Tire uzatması
75,2 km/19 istasyon
* İzban-Bergama uzatması
54 km/15 istasyon
Orta vadede:
*Buca Metrosu 2. ve 3. etaplar
12,3 km/12 istasyon
*Eskiizmir Metro hattı
27,6 km/24 istasyon
*Kuzey Metro hattı
21,6 km/21 istasyon
*Halkapınar-Kemalpaşa Metro hattı (1 etap)
8,9 km/10 istasyon

Uzun vadede:
*Evka3-F.Altay metro hattı Güzelbahçe uzatması
13,6 km/11 istasyon
*Kuzey Metro hattı (menemen uzatması 2. etap)
14,2 km/13 istasyon
*Halkapınar-Kemalpaşa metro hattı (2. ve 3. etaplar)
23,7 km/13 istasyon
*Girne Tramvayı
4,4 km/10 istasyon
Transfer merkezleri:
İzmir Ulaşım Ana Planı kapsamında raylı sistem şebekesinin en önemli tamamlayıcı unsuru olarak transfer merkezleri ele alındı. Türkiye’deki en güçlü entegre toplu taşıma şebekesine sahip olan İzmir özelinde transfer merkezleri yeni bir vizyon ile yeniden tasarlanarak, tüm teknik altyapı ihtiyaçlarının güzel bir mimari yaklaşım ile çözülmesi öngörüldü. Mevcut 24 transfer merkezi ve noktasına ek olarak 27 noktada yeni transfer merkezi planlandı. Özel araç kullanımını azaltmak ve toplu taşımayı teşvik etmek amacıyla 52 adet “park et-devam et” alanı kurulacak.
6 yeni iskele, 11 yeni hat
İzmir’in liman kenti kimliğine uygun olarak deniz ulaşımını geliştirmek için 6 yeni iskele ile birlikte 11 yeni hat planlaması yapılacak. Böylece iskele sayısı 17’ye, mevcut 10 hatla birlikte hat sayısı 21’e yükselecek.
Planın en önemli yaklaşımı olan motorsuz ulaşım kapsamında yeni bisiklet yolları da planlandı ve yeni yaya alanları geliştirildi.
Toplamda 350 km bisiklet yolu planlandı ve 670 ha alan da yayalaştırma için belirlendi.
Kent içi karayolu ulaşımında ufak dokunuşlar ile düzenlenebilecek 110 kavşak alanı yeniden projelendirildi. Bunlar ile beraber orta ve uzun vadede uygulamaya yönelik yaklaşık 200 km karayolu aksı yeniden düzenlendi.
Karbon salımında yüzde 18 azalma
Kentteki tüm işletmecilerin İzmirimkart ile entegre olması ve bütüncül bir yaklaşım ile koordinasyonu amaçlanıyor
Tüm hedefler çerçevesinde planın orta ve uzun vadede getirdiği faydalar dikkate alındığında özel araç kullanımında 4 puana yakın azalma öngörüldü. Raylı sistem kullanımının da 2 kat artacağı planlandı. Bu çerçevede sabah zirve saatte CO2 salımında 2030 yılında %18 azalma hedefleniyor.