Elektrik tedarikçileri problemleri çözmede şeffaf olmak zorunda

Elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme internet sitesi encazip.com’un yaptığı araştırmaya göre 22 milyon ev tüketicisi elektrik tedarikçisinden memnun değil. Tüketicilerin yalnızca yüzde 14’ü mevcut elektrik tedarikçisinden memnun. Memnuniyetsizliğin başlıca nedeni ise yüksek fiyatlar olarak öne çıkıyor. Bu memnuniyetsizliğin önüne geçmek için bazı düzenlemeler ve yaptırımlar da var. Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre tedarikçi şirketler, kendilerine gelen şikayetleri internet sitelerinde yayınlamak ve 15 gün içinde çözmekle yükümlü. Aksi takdirde tüketiciler, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden yapacakları başvuru ile EPDK’ya şikayette bulunabiliyor.

Elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme internet sitesi encazip.com tarafından yapılan araştırmaya göre tüketicilerin yalnızca yüzde 14’ü mevcut elektrik tedarikçisinden memnunken, memnuniyetsizlik nedenlerinin en başında yüksek fiyatlar geliyor. Bunu tedarikçi şirketlerin müşteri memnuniyetlerine hiç önem vermemeleri dolayısı ile yaşanan memnuniyetsizlikler, fatura ödeme sürelerinin çok kısa olması dolayısı ile yaşanan kesintiler ve tahsil edilen açma/kapama bedellerinden ötürü duyulan memnuniyetsizlikler takip ediyor. Tüketiciler yüksek fiyatlardan kurtulmak için elektrik tedarikçisi değiştirebiliyor ve daha ucuz fiyattan elektrik tedarik edebiliyorken, fatura ödeme sürelerinde de esneklik yine serbest tedarikçi şirketler tarafından sağlanabiliyor. Ayrıca tedarikçi değiştiren tüketicilerin faturaları zamanında ödenmese dahi serbest elektrik tedarikçilerinin elektrik kesme hakkı bulunmuyor, ancak icra takibi gibi yasal yollara başvurma hakları saklı oluyor.

“Elektrik üzerinde kontrol sahibi olmadığınız bir gider”

Araştırmada tüketicilere faturalarla ilgili de sorular yöneltilirken, katılanların büyük bir çoğunluğu elektrik faturalarında beklenmedik yüksek rakamların nedenini anlamakta zorlandıkları için en az bir kez “sürpriz bir fatura” aldığını belirtiyor. Tüketiciler faturaların şeffaf olmadığını düşünürken, hemen hemen hepsi faturada yazılanların en az yarısını anlamadıklarını söylüyor. Elektrik faturasıyla ilişkili genel duygu ise oldukça olumsuz. Tüketiciler elektrik faturalarıyla ilgili kızgın veya öğrenilmiş çaresizlik hissediyor. Tüketicilerin yüzde 86’sı “Tükettiğimden çok daha fazlasını ödüyorum” iddiasında bulunarak bu konuda yapabilecekleri bir şey olmadığını da belirtiyor. Bu olumsuz yanıtları oluşturan konular arasında beklenmedik yüksek fiyatlar, kaçak elektrik kullanım maliyetlerinin yasal aboneler tarafından ödenmesi, faturalar ödenmediğinde bildirilen bağlantı kesme ve yeniden bağlantı için ücretlendirme, elektriğe uygulanan ilgili ve ilgisiz vergiler yer alıyor. Tüketicilerin elektrik faturalarının olması gerektiğinden fazla olduğunu hissettikleri durumlarda mutlaka elektrik faturalarını Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’nun ya da diğer güvenilir sitelerin fatura hesaplama platformlarını kullanarak fatura tutarlarını kontrol etmeleri öneriliyor.

Şirketler şikayetleri yayımlamak ve çözmekle yükümlüler

Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre tedarikçi şirketler, kendilerine gelen şikayetlere ilişkin en çok şikayet aldıkları 5 konuyu bunların çözümlenme durumuna göre internet sitelerinde yayınlamakla yükümlü. Bu sayede tüketiciler, tedarikçi seçimi yapmadan önce diğer tüketicilerin yaşadığı sorunları ve çözüm durumlarını öğrenme şansına sahip oluyor. Tedarikçiler kendilerine iletilen şikayetleri 15 gün içinde çözmekle yükümlü. encazip.com kurucusu Çağada Kırım, sorunun 15 gün içinde giderilmemesi durumunda ise tüketicilerin mutlaka Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden yapacakları başvuru ile EPDK’ya şikayette bulunmasını öneriyor.

Avrupa’da elektrik dağıtım bedelleri Türkiye ile benzer seviyede

Elektrik faturalarıyla ilgili öne çıkan bir diğer konu da vergiler. Avrupa Birliği ülkelerindeki elektrik fatura toplam tutarlarının ortalama yüzde 40’ı vergi ve fonlar için ödenirken bu oran Türkiye’de yüzde 19. Elektrik dağıtımı ve iletimi için bedeller tüm dünyadaki enerji faturalarında yer alıyor, Bu bedeller direkt olarak enerji maliyeti ile alakalı olduğu için aslında elektrik enerjisinin maliyeti olarak da ortaya çıkıyor. encazip. com kurucusu Çağada Kırım, elektrik dağıtım bedelini elektriğin navlunu olduğunu ve Avrupa’ya bakıldığında elektrik dağıtım bedellerinin Türkiye’dekine çok yakın olduğunu söylüyor: “Örneğin Almanya’da elektrik dağıtım bedeli elektrik faturalarının (aylara göre değişiklik göstermekle birlikte yaklaşık) yüzde 25’ini oluştururken bu oran İngiltere için yüzde 23, Avrupa ortalaması ise yüzde 28. Türkiye’de elektrik dağıtım bedeli ev elektrik faturalarının yüzde 29’unu oluşturuyor. Ancak bu rakamlar yılda birkaç kez değiştiği için tüm ülkelerde hemen hemen aynı diyebiliriz.”

Devlet televizyonu payı pek çok ülkede var

Kırım, elektrik faturaları ile ilgili olarak tartışma konusu olan bir diğer bedelin de TRT payı olduğunu söylüyor: “TRT payı, TRT Gelirleri Kanunu ile elektrik faturalarından tahsilatı kararlaştırılmış, yine aynı kanunda yalnızca aktif enerji bedelinin yüzde 2’si olarak hesaplanması; dağıtım ve iletim hizmetlerine ilişkin bedellerin hariç tutulması düzenlenmiştir. Her ne kadar bu bedelin neden ödendiği sürekli olarak tartışılıyor olsa da, dünyanın neredeyse tamamında devlet televizyonları için belirli vergiler vatandaşlardan alınıyor. Ülkemizde olduğu gibi İtalya, Yunanistan, Portekiz, Güney Kore gibi pek çok ülkede de devlet televizyonu için ayrılan paylar elektrik faturalarından tahsil ediliyor. Ayrıca bu bedeli elektrik faturasına yansıtmayan İngiltere gibi ülkelerde ise ‘Televizyon Lisansı’ adı altında bir vergi tüketicilerden tahsil ediliyor ve aynı amaçla kullanılıyor.”

*encazip.com tarafından yapılan araştırma, İstanbul özelinde gerçekleştirildi. Elektrik faturası ödemekten sorumlu ve ev elektriği için ayda en az 100 TL ödeyen ve en az 3 yıl boyunca elektrik aboneliği olan 600 kişiyle bir anket çalışılması yapıldı. 25-50 yaş aralığında olan bu kişilerin yüzde 36’sı kadın yüzde 64’ü erkekti.