Hayat kurtaran duman tahliye sistemleri

İnsanlık tarihinin devrim niteliğindeki buluşu ateş, her ne kadar insanlar tarafından yönetilebilse de kontrol altına alınamayan yangınlar gibi canlılar için tehlike arz eden birçok felaketin önünü açabiliyor. Özellikle fabrikalar, depo alanları gibi yüksek risk faktörü barındıran çalışma ortamlarında olası bir yangın için alınacak önlemler büyük önem taşıyor. Yangınla mücadele edebilmek adına son dönemlerde, sunduğu inovatif çözümlerle özellikle endüstriyel tesislerin ilgi gösterdiği duman tahliye sistemleri, can ve mal kayıplarının en aza indirgenmesinde hayati önem taşıyor.

Günümüzde endüstriyel tesisler başta olmak üzere tüm yüksek risk faktörlü yapıların yangınla mücadelesi hem insan hayatı hem de üretim ekonomisi için büyük önem taşıyor. Sulu veya gazlı otomatik söndürme sistemleri, yangınla mücadele için ne kadar önemliyse, duman kontrol sistemleri de olmazsa olmazlar arasında yer alıyor. Olası bir yangında ölümlere sebebiyet veren en büyük risk faktörü arasında duman zehirlenmesi yer alıyor.

Yangından önce duman zehirliyor!

Fabrikalarda duman kontrolünün en uygun maliyetli çözümü olan duman tahliye kapakları, yangın anında yükselen dumanın çatıdan tahliye olmasına olanak tanıyor ve böylece fabrika zeminlerinde istenen dumansız yükseklik sağlanabiliyor (en az 2,5 metre / DIN EN 18232-2). Canlılar için zehirli gazlardan oluşan dumanın tahliye edilmesi; insanların rahatça çıkış yapabilmesine ve itfaiye personelinin tesise girişine yardımcı oluyor. Ek olarak ısı tahliyesi de sağlayan sistem, bu özelliği sayesinde binanın bütünlüğünü de koruyor. Kapakların olmadığı tesislerde tahliye edilemeyen duman ve ısı, çatı panelleri ve bina kirişlerinde deformasyona, ardından çökmelere sebep olarak yangının kolayca yayılmasına neden oluyor.

Duman tahliye kapaklarının denetim ve sertifikaları hayati önem taşıyor

Kanun hükmündeki, Türkiye Yangından Korunma Yönetmeliği’nde endüstriyel tesislerde duman kontrolünün zorunluluğu belirtiliyor. Sertifikasız ürün kullanımının oldukça yaygın olduğu Türkiye’de, sistemin varlığı kadar, kullanılan ürünlerin de işlerliği ve işletimi hayati önem taşıyor. Görevini tam olarak yerine getirmesi beklenen duman tahliye kapakları, bunu sağladığını belirtmek için, TS EN 12101-2 normlarında; kar yükü (SL500), rüzgâr yükü (WL1500), sıcaklık dayanım (B300), aerodinamik açıklık (Aa), aç-kapa dayanım (RE1000) ve düşük ortam sıcaklığında çalışma T (-25) °C gibi testlere tabii tutuluyor. Türkiye Yangından Korunma Yönetmeliği’nin 85. maddesinde, bu sistemlerin gerekli testlerden geçmesi ve belgelendirilmesi belirtiliyor. Testleri başarıyla geçen ürüne bu normda sertifika veriliyor ve sertifika numarası ürün etiketinde yerini alıyor. Kapakların açılma açıları TS EN 12101-2 standardında net olarak belirtilmiş olup, tek kanatlı kapakların bu testlere kabulü için en az 140° açıyla açılmaları şart olarak belirtiliyor. Çift kanatlı ve panjur kanatlı kapakların açılma açısı ise 90° den düşük olamıyor. Daha düşük açıda olan kapaklar, dumanı geri basabilme olasılığına sahip olduğundan testlere kabul edilemiyor.

Bu kapsamda bakıldığında, testler tarafından onaylanan kapaklar, 50 kg/m2 kar yükü olsa bile açılabiliyor (SL500 testi) ve sertifikaya sahip bir kapağın ne kadar miktar duman atacağı aerodinamik açıklık testi ile belirlenebiliyor. Aksi taktirde test edilmemiş, sertifikasız bir üründe dumanın rüzgârdan geri basmayacağını, açılıp açılmayacağını veya yangının yayılmasına etki edip etmeyeceği garanti edilemiyor. Kar elde etmek amacıyla alınan ucuz, sertifikasız yangınla mücadele ürünleri, gerektiğinde görevlerini yerine getirmediklerinde büyük kayıplar yaşanabiliyor.