Kentleşmede oyunun kuralları değişiyor

Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu Başkanı Prof. Dr. Gürsel Öngören; 2017’nin başında çalışmalarına başlayan Şehircilik Şurası ve Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği değişikliği hakkında bilgiler verdi.

Öngören: “Şehircilik Anayasası sonrası çarpık kentleşmeyi ortadan kaldıracak acil eylem planı hızla hayata geçirilecek.”

2017 yılının başında göreve başlayan Şehircilik Şurası, şehircilikte reform başlatacak olan ‘Şehircilik Anayasası’nı hazırlıyor. Haziran ayında bir eylem planı ile açıklanacak olan yeni ‘Şehircilik Anayasası’ kamuoyu ile paylaşılacak. Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nde yapılan değişikliğin yeni eylem planının bir parçası olduğunu belirten Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu Başkanı Prof. Dr. Gürsel Öngören, üyesi olduğu Şehircilik Şurası’nın faaliyetlerinden bahsetti ve çalışmalar tamamlandıktan sonra “Kentleşmede oyunun kuralları değişecek” dedi.

10 YILLIK ACİL EYLEM PLANI BAŞLIYOR

Geçen hafta tartışılan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği değişikliğiyle fazla heyecanlanmamak gerektiğini ifade ederek, asıl reformun Haziran ayında başlayacağını söyleyen Prof. Dr. Gürsel Öngören, 1960-2000 yılları arası belediyelerin çarpık şehirleşmeye göz yumması sebebiyle şimdiki neslin yaklaşık bir trilyon dolar maliyeti olan bir şehir enkazı devraldığını vurguladı.
Öngören, “Çarpık şehirleşme enkazını normal yöntemlerle kaldıramayız. Devletimiz çarpık kentleşmeyi ortadan kaldıracak ve depreme karşı dayanıklı yeni mahalleler ve semtlerin oluşacağı 10-15 yıllık bir acil eylem planı hazırlatıyor. Şehircilik Şurası’nda ülkenin önde gelen bilim insanları, sektör liderleri ve belediyecileri Şehircilik Anayasası’nı yazıyor. Haziran’dan sonra şehircilikte reform başlayacak” dedi.

PLANLI ALANLAR TİP İMAR YÖNETMELİĞİ AVANTAJLARI SONA ERİYOR

1985 yılında çıkarıldıktan sonra Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nin pek çok kereler değiştiğinden ve bütünlüğünü kaybettiğinden söz eden Prof. Dr. Gürsel Öngören şöyle konuştu: “Bu sebeplerle 2013 yılında Yönetmelik yeniden ele alındı ve temel değişiklikler yapıldı. Yapılaşmayı düzenleyen bu Yönetmelik çıktıktan sonra pek çok şehrin eskiden uygulanan imar yönetmelikleri de uygulamadan kalktı. Bu şehirlerden biri de İstanbul idi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin İmar Yönetmeliği’nde inşaat sektörü için pek çok lehe olan hüküm 2013 Yönetmelik değişikliği sebebiyle ortadan kalkınca bina yaptıran vatandaşlar için bir karmaşa yaşandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da yeni değişikliklere gayrimenkul ve inşaat sektörünün uyumunu sağlamak için Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nin yanı sıra yapılaşma için lehe hükümler içeren İstanbul İmar Yönetmeliği gibi bazı şehirlerin yönetmelik hükümlerini devrede tuttu. Geçici 10. madde ile bu dönemde iki yönetmelik hükümlerinin de aynı anda uygulanması için bir yıllık süre koydu. Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği ile yaklaşık yüzde 20 olan yapılaşma avantajı, eski yönetmelik hükümlerinin de uygulanması ile yüzde 25 oranında uygulandı. Kat bahçesi şeklindeki balkonlar, çatılarda kullanım alanı oluşturma gibi avantajlar kullanıldı. Bu düzenlemedeki yüzde 25 imar uygulama avantajı geçiş dönemi 2016 yılında da uzatılarak 30 Haziran 2017 tarihine kadar geçerli kılınmıştı.
Yapılaşmaya yüzde 25 avantaj getiren bu dönem 30 Haziran’da sona ereceği için; gayrimenkul ve inşaat sektörünün ve dolayısıyla bu uygulamalardan faydalanan vatandaşlarımızın talepleri İdareyi konuyu hızla çözmeye yönlendirdi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yeni Yönetmelik çalışması ile şehirlerimizde temel ve kalıcı bir yapılaşma düzeni getiriliyor. Geçici dönem sona eriyor. Yeni Yönetmelikte tüm belediyelerin uyacağı ortak yapılaşma düzeni olacak, kat bahçelerinin suiistimali ortadan kalkıyor, yapılaşmanın yataya yayılması için taban oturumu artırılacak, otopark yapımı zorunlu hale gelecek. Öte yandan illerde belediyeler bu Yönetmeliğe ters düşmeyecek şekilde kendi şehir özelliklerine göre bazı ek kurallar da getirebilecekler.”

SAĞLIKLI VE ESTETİK ŞEHİRLEŞME BAŞLAYACAK

Yönetmelik değişikliğinin şehircilikte yapılacak reformun sadece yüzde 5’ini kapsayacağını da sözlerine ekleyen Prof. Dr. Gürsel Öngören açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Şehircilik konusunda Devletimiz bir reform planı, yani Şehircilik Anayasası’nı hazırlıyor. Sayın Cumhurbaşkanımızın talebi ile oluşturulan, üyesi olduğum “Şehircilik Şurası”nda üç aylık çalışmayla raporlar oluşturuldu, yapılaşma düzenindeki sorunlu alanlar belirlendi. Şehircilik Şurası Nisanın sonunda çalışmasını bitirerek “Şehircilik Anayasası”nı hazırlamış olacak. Bu rapor Sayın Cumhurbaşkanımızın katılımı ile Mayıs sonu kamuoyuna açıklanacak. Asıl reform bu açıklama sonrası Haziran’da başlayacak. Ülkemizdeki çarpık şehirleşmeyi ortadan kaldırmak için Şura’nın hazırladığı “Şehircilik Anayasası” Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ve tüm belediyelere rehber olacak. Şehircilik Anayasası ile çarpık şehirleşme ve keyfi uygulamalarla yaptırılan binalardan kaynaklanan sorunlar 10-15 yıllık bir eylem planıyla ortadan kalkacak. Tüm illerde ve ilçelerde imar planları yenilenecek. Kentsel dönüşüm de bu reformun en önemli aracı olacak. Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği de ‘Şehircilik Anayasası’ çalışmasının küçük bir unsuru. 30 Haziran’da yüzde 25 imar avantajı sona ereceğinden yeni Yönetmelik devreye alınacak. Yönetmeliğin de bir parçası olduğu ‘Şehircilik Anayasası’ ile düzenli, sağlıklı ve estetik şehirleşme için yeni bir yapılaşma düzeni getirilecek. İnsanların işlerinden, okullarından evlerine döndüklerinde; yeşil parkların, spor salonlarının, kültür merkezlerinin, çınaraltı kahvelerinin olduğu mahallelerinde, komşularıyla birlikte yaşayıp mutlu olacakları bir şehir hayatı hedefleniyor.”