Türk müteahhitlerin efsane pazarı Libya geri dönüyor

Türk müteahhitlerinin 1972 yılında uluslararası pazara adım attıkları ilk ülke Libya, yaşanan iç karışıklıklardan sonra yeniden Türkiye Müteahhitler Birliği’nin kapısını çaldı.

TMB’nin Ankara’daki Genel Merkezi’nde düzenlenen toplantıda konuşan Libya Planlama Bakanı Jehaimi,“Libya’da özellikle altyapı projelerine öncelik verilecek kapsamlı bir imar programına başlıyoruz. Dünya Bankası’ndan ve uluslararası kuruluşlardan finansman sağlıyoruz.

Bizim için ayrıcalıklı bir yeri olan Türk müteahhitleriyle yeni program çerçevesinde tekrar çalışmak arzusundayız. Bu süreçte ciddiyiz ve iyi niyetliyiz” dedi.

İnşaat sektöründe, “Arap Baharı” ve yaşanan sıcak gelişmeler nedeniyle kesintiye uğrayan Türkiye-Libya ilişkileri yeniden canlanıyor. Türkiye – Libya Ortak Çalışma Grubu Toplantısı’na katılmak üzere Türkiye’debulunan Libya Planlama Bakanı Taher Jehaimi ve beraberindeki heyet, yaşanan sorunların çözüme kavuşturulması ve yeni projelerin hayata geçirilmesiyle ilgili olarak dün Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Genel Merkezi’nde bir toplantı gerçekleştirdi. TMB Yönetim Kurulu Başkanı Mithat Yenigün’ün ev sahipliği yaptığı toplantıda, Libya’da iş yapan ve sorun yaşayan Türk müteahhitlik firmalarının temsilcileri de hazır bulundu.

Libya’nın Türk müteahhitlerinin 1972 yılında yurtdışına çıktıkları ilk ülke olduğunu vurgulayan TMB Başkanı Mithat Yenigün, “O tarihten bugüne kadar toplam 28.9 milyar ABD Doları proje bedeli ile müteahhitlerimizin en çok iş üstlendiği 3’üncü ülke Libya’dır. Yaşanan iç karışıklıklar öncesinde Libya’da firmalarımızca yıllık 4 milyar ABD Dolarına varan bir iş hacmi yakalanmıştır. Dolayısıyla Libya, geçmişte olduğu gibi bugün de gelecekte de bizler için önem taşımaktadır” dedi.

Türk müteahhitlerinin son yıllarda yaşadıkları sorunlara rağmen Libya’ya dönmek ve kaldıkları yerden işlerine başlamak arzusu içinde olduklarını kaydeden Yenigün, “Libya’da firmalarımızın yarım kalmış projelerinin toplam tutarı 19 milyar ABD Doları’dır. Tahsil edilmemiş hakediş alacakları 1 milyar ABD Doları, teminat tutarı 1.7 milyar ABD Doları ve makine, ekipman gibi envanter ile diğer zararlar toplamı ise 1.3 milyar ABD Doları civarındadır. Halen firmalarımızca teminat mektupları için yılda 50 milyon ABD Doları komisyon ödenmektedir. Dün Ticaret Bakanımız Sayın Ruhsar Pekcan ve Libya Planlama Bakanı Sayın Jehaimi başkanlığında gerçekleştirilen Ortak Çalışma Grubu Toplantısı’nda imzalanan Mutabakat Zaptı ile müteahhitlerimizin Libya’da yaşadığı sorunların çözümü için 3 ay içinde bir yol haritasının ortaya konacak olmasının karara bağlanması son derece önemlidir. Çalışmaların, uzun süredir askıda kalmış sorunlarımızın çözüme kavuşturulması yönünde önemli bir adım olacağına inanıyoruz” diye konuştu.

JEHAİMİ: “Güvenli bölgelerdeki tamamlanmaya yakın projelere öncelik vereceğiz”

Libya Planlama Bakanı Taher Jehaimi de toplantıda yaptığı konuşmada, özellikle altyapı projelerine öncelik verilecek kapsamlı bir imar programına başlayacaklarını duyurdu. Bu programın finansmanı konusunda Dünya Bankası ve uluslararası kuruluşlardan destek sağlayacaklarını kaydeden Jehaimi, “Bizim için eskiden de ayrıcalıklı bir yeri olan Türk firmaları ile yeni program çerçevesinde tekrar çalışmak arzusundayız. Bu süreçte ciddiyiz ve iyi niyetliyiz” dedi.

Libya’da sorun yaşamış Türk firmalarının zararlarının temini konusunda, iki ülke arasında oluşturulan Ortak Çalışma Grubu’nun Şubat ve Mart aylarında çalışarak bir yol haritası oluşturacağını kaydeden Bakan Jehaimi şöyle devam etti: “Geçtiğimiz dönem onların da bizim de çeşitli zararlarımız oldu ama yeni dönemde ortak çıkarlar doğrultusunda güzel işler çıkaracağımıza inanıyoruz. Bu aşamadan sonra somut yol haritası çerçevesinde, firmalar ve işveren Libya kuruluşları arasında kontrat bazında yapılacak görüşmelerle çözüm yoluna gitmek için çalışacağız. Libya’da özellikle güvenli bölgelerde bulunan tamamlanmaya yakın projelere öncelik vereceğiz. Özellikle alt yapı konusunda yeni projeler de gündemimizde olacak.”

SORUNUN GEÇMİŞİ:

Türk müteahhitlerin yaşadığı sorunlar 2011 yılında başladı

Libya’da 2011 yılı Şubat ayında başlayan iç karışıklıklar, ülkede büyük müteahhitlik ve taahhüt projelerini yürüten Türk müteahhitlik firmalarını oldukça olumsuz yönde etkilemiştir. Aradan geçen sürede firmalarımız sigorta komisyonları, teminat mektubu ve akreditif komisyonları, taşeron temin sözleşmeleri ve diğer tazminatlar, diğer finansman giderleri ve şantiyelerdeki güvenlik giderleri gibi yüksek rakamlara ulaşan pek çok ödemeyi yapmaya devam etmiştir. Firmalarımız ilgili Libya İşveren İdareleri ile ilişkilerini sürdürerek, Libya’ya dönmelerini sağlayacak ortamın oluşması yönünde her türlü çabayı da göstermiştir.

Ortak Çalışma Grubu ve TMB’nin önerileri

• Libya’da yarım kalmış projelerimiz ve alacaklarımız konusuna çözüm getirilmesi amacıyla iki ülke arasında Birliğimizin de içinde yer aldığı bir Ortak Çalışma Grubu oluşturulmuştur.

• Çalışma Grubu, ilk toplantısını T.C. Ticaret Bakanı Ruhsar PEKCAN ve Libya Planlama Bakanı Taher JEHAİMİ’nin katılımlarıyla 31 Ocak 2019 tarihinde Ankara’da gerçekleştirmiştir.

• Toplantı sonunda iki ülke bakanları arasında bir Mutabakat Zaptı imzalanmıştır. Mutabakat Zaptı’nda, Çalışma Grubu’nun sorunların çözümü için bir yol haritası ortaya koymak üzere Şubat 2019 itibariyle çalışmalarına başlaması ve üç ay içinde de çalışmalarını tamamlamaları karara bağlanmıştır.

• Ortak Çalışma Grubu, kısa süre içinde sırasıyla İstanbul ve Trablus’ta toplanacaktır. Yapılacak bu toplantılarda;

1.Öncelikle Libya’da firmalarımız tarafından yürütülmekte olan yarım kalmış projelerden hangilerine devam edileceği, hangilerinin iptal edileceği hususlarına Libya makamlarınca açıklık getirilmesi gerekmektedir.

2.Libya tarafının ihtiyaç ve öncelikleri doğrultusunda sürmesi istenmeyen projelerin, sözleşme şartları ve uluslararası hukuk çerçevesinde firmalarımızın haklarının korunmasına özen gösterilerek sonlandırılması büyük önem taşımaktadır.

3.Birikmiş hak edişler, teminat mektubu komisyonları, makine, ekipman, araç zarar ve ziyanları, şantiyelerdeki güvenlik giderleri gibi yüksek rakamlara ulaşan ödemelerin tazmini ile fiyat farkı uygulaması konusunda atılacak adımlar işlere yeniden başlanabilmesi için önem arz etmektedir.

4.Yol haritası kapsamında atılacak adımların yakından takip edilmesi ve ortaya çıkabilecek sıkıntıların giderilmesi sürecin başarısını belirleyecek diğer önemli konuları oluşturmaktadır.